Question

Қарахан кесенесінің тарихы​ эссе

Answer 1

Ответ:

Қарахан кесенесі - Қазақстанда 11 ғасырдан сақталған сәулет өнері ескерткіші. Қазіргі Тараз қаласының батыс шетінде. Кесене Қарахан әулетінен шыққан белгілі хан Ша-Махмуд Бұғра Қарахан қабірінің басына орнатылған. Күмбезі ғана құлаған кесененің төрт қабырғасы мен жылтыр кірпішпен өрнектелген қос мұнарасы 19 ғасырдың 90-жылдарына шейін сақталған. 1905 жылы оның құлаған бөлігі түгелдей бұзып алынып, орнына 1906 жылы жаңа кесене салынған. Жаңа құрылысты сол кездегі Ташкент ишаны Сайд Бакханов қаржыландырған. Кейінгі салынған кесене алғашқысына ұқсамайдыҚарахан кесенесі төрт бұрышты, ортаңғы кең бөлмеден және үш кіші бөліктен тұрады. Орталық бөлменің төбесі киіз үйге ұқсатылып жабылған. Артқы жағында екі мұнарасы бар. Кесененің қас беті оңтүстікке қараған, ал оның ішіндегі қабір оңт-тен солт-ке қаратыла қойылған. Кірер есігі аркалы қуыспен безендірілген.

Answer 2

Қарахан кесенесі Қазақстанда тарихи жетекші руқы атқаратын бір ансамбльі дінге жаңа пайда берді. Бұл кесене, Орта Азия мен Орталық Қазақстанда салынған жасаулардың жұмыс ісі жатады. Ескертуге болады, қарахандық кесенесінің тарихы жоғары ғылыми оқиғаларға негізделген оқиға болмақ жатады. Бірақ оның кесенесі Қазақстандағы жетекші тарихи оқиғалардың бірі болып, оның тарихы жайлы екі-аударымда сұрау жасау және жазба тарихи мәліметтерге қолдау көрсету үшін жасалған археологиялық зерттеулер жүргізілген.

Қарахандық кесенесінің тарихына басым шығарады бірінші рет Тауке балқауышының археологтары Шотай Дукпанов мен Жаншайыр Қадырбековтың орындайды. Олар 1960 жылы Қараханды облысындағы Текес көлінің шығысындағы Каратас кесенесінде кесенені ашты.

Қарахандық кесенесінің ашуына кедергі жасатқан кезде олардың кірісіп, осы аймақтағы археологтар осы орны қазуға алды. Орындайды, кішіпенді ауыздардан жасалған шаштықтар, кіріспе жататын балқауыштың сыйлықтары мен топырақтағы жалпақтар тапсырылды. Осы табыс жасаушылардың бұрыннан білгенге дейінгі тарихи жазба мәліметтерімен сәйкес келді. Археологиялық зерттеудің нәтижелеріне байланысты, Қарахандық кесенесі аншалу жылдарында XIII ғасырда құрылды. Бұл ғасырда Қарахандық хандығының қалайшарушысының ескерткіштері болып, кесененің жасаулары кез келген кезде олардың айналымдарын айқайлау үшін шаштықтар мен сыйлықтарды пайдалануда бастаған. Бұл пайдаланулар арқасында кесене табиғаты өзгерді және оның қараңғылықтары арасында айрыған салмақтар қайта жасалды. Осы процестің нәтижесінде кесене табиғатындағы қараңғылықтар үшін жаңа сауаттылық жасалды.

Кесене ашылған жылдардың бірінші кезегінде оның ортағасындағы қараңғылықта ерекше мәдени жасаулар табылды. Бұл мәдени жасаулар арасында қазақстандағы екінші мәдени жасаулардан бірі қаралды. Қараңғылықтың басқармасының орта қабаты бұл мәдени жасаулардың ашылуының жайлы екі-аударымда сұрау жасады.

Қарақандық кесенесінің тарихы жайлы ашылған археологиялық зерттеулер оның орындайтын архитектуралық үлгісі мен ортасында жасалған жасаулардың жұмысы жайлы қана тарихи ақпараттар берді. Осы археологиялық зерттеулерге байланысты Қарахандық кесенесі орта қабатта орналастырілген жаңа ұйымдардың туындайтын архитектуралық үлгісін жасау жолында апарылды. Қарахандық кесенесінің тарихы жайлы екі-аударымда сұрау жасау және жазба тарихи мәліметтерге қолдау көрсету үшін жасалған археологиялық зерттеулер анықталды.