Question

Мәтінді мұқият оқып, 3 сұрақ жазыңдар 1.2.Бас әріппен жазылған сөздерді теріп жазыңдар 1.3.Мәтінде көтерілген басты ой не? (2 сөйлеммен жаз) (4 ұпай) Бағзы замандарда түркілер өз әліпбиін ойлап тапты. Ондағы әріптер қар бетіндегі құс іздеріне өте ұқсас, құйттай сына түріндегі сызықшалармен бейнеленді. Мұндай жазу «сына жазуы» (немесе ешкім сырын аша алмаған бұл жазулар «руна» деп аталады, руна сөзі гот тілінен аударғанда «кұпия», «сыр» деген мағына береді) деп аталады. Ертеде кағаз болмағандықтан, біздің бабаларымыз өздерінің «сына жазуларын» күміс ыдысқа, ағаш тақталарға, беті тегіс үлкен тас кесектеріне жазған. Әсіресе, осы тас тақталардағы жазбалар бәрінен де жақсы сақталған. Олар Орхон және Енисей өзендердін маңынан табылды. Сондықтан ғалымдар оларды көне түркі жазуының Орхон-Енисей ескерткіштері деп атайды.Бірінші мыңжылдықтың орта тұсында осы өзендердің аңғар-атыраптарында ежелгі мемлекеттер - Түрік қағанаттары өмір сүрген, оларды көсемдер - кағандар билеп тұрған. VI- IX ғасырларда Түрік кағанаттары өмір сүрген кезеңде таңбаланған сына жазулы жазбалар - көне түркі әдебиетінің әлемге белгілі ең байырғы мәнді шығармалары.Таска қашалған дастандар түркілердің аса ірі әскербасылары мен билеушілері - Күлтегін мен Білге қағанның өмірі мен күресі жайында, данагөй Тоныкөк жайында баян етеді.Барлығы бізге белгілі үш жазба бар. Дұрысында, «Кіші жазуды» Білге қағаннын өзі айтып жаздырған сыңайлы, ал оны тасқа қашаған - ғұлама бәдізші Иоллығ тегін. «Үлкен жазуды» да Білге кағанның өзі айтып таңбалатып, інісі Күлтегін батырға арнаған. Үшінші жазба - Тоныкөк дананың өзі шығарған жыры.Орхон-Енисей жазбалары XVIII ғасырда табылып, оны зерттеу, оку сол кездерде басталды. Көне түркілердің руна жазуын (қазақ таңбаларына өте ұксас) ең алғаш рет 1893 жылы дат ғалымы Вильгельм Томсен оқыды. СРОЧНО!!! 50 БАЛЛОВ

Answer 1

Ответ:

1.2 Орхон және Енисей, Түрік қағанаты,Тоныкөк,Вальгельм Томсен

Күлтегін, Білге

1.3 Бұл жердегі басты мәселе ерте замандағы және қазіргі замандағы жазбаларды салыстыру деп ойлаймын

Answer 2

Шынында сізге 3 сұрақты жауап беруіміз мүмкін:

1. Мәтінді мұқият оқып, 1.2. бөлігінде бас әріппен жазылған сөздерді теріп жазуыңыз қажет. Осы мәтіннің бас әріптері мемлекеттердің атылымдары болуы мүмкін, сондықтан кездесетін сөздер: "Бағзы," "замандарда," "түркілер," "өз," "әліпбиін," "ойлап," "тапты," "әріптер," "қар," "бетіндегі," "құс," "іздеріне," "ұқсас," "құйттай," "сына," "түрі," "сызықшалармен," "бейнеленді," және "Мұндай жазу" сызылған жердерді жазу керек.

2. Мәтінде көтерілген басты ой келесі сөйлеммен жазылған: "Мундағы жазу «сына жазуы» (немесе ешкім сырын аша алмаған бұл жазулар «руна» деп аталады, руна сөзі гот тілінен аударғанда «кұпия», «сыр» деген мағына береді) деп аталады." Сонымен қоса, "руна" сөзінің мағынасын білу үшін жауап берілген мәтіннің кейбір бөлімдерін оқу қажет.

3. Орхон-Енисей жазбаларының табылуы жайлы мәлімат берілген, алайда "СРОЧНО!!! 50 БАЛЛОВ" деп белгіленген сұрауны қалыптастыру үшін толық жауап беру жеткіліксіз. Мұқият сұрауларға жауап беруіңіз керек.