Question

Арал теңізінің тартылуының себебін түсіндіріңіз.

Answer 1

Ответ:

Арал теңізінің тартылуының негізгі себебі :

Арал теңізіне құятын екі өзен бар Амудария мен Сырдария, осы жердегі Амударияның жеткілікті дәрежеде, тіпті мүлде келмеуінің кесірінен. Өзбек ағайындар мен қарақалпақ халқы Амудария суын күріш дақылдарына есепсіз пайдаланды, ал бұл жердегі жалғыз Сырдарияның өзі үлкен теңізді қалай толтырсын.

Answer 2

Арал теңізінің тартылуы бірнеше себептермен байланыстырылады:

1. Судаумен айналысу: Арал теңізінің суын көптеген аурулар үшін қолдануы тартылу қиын болды. 1960 жылдардан бастап, Арал теңізінің суды Жетісу мен Сырдария өзара теңдікті жасау арқылы өтірікті тастау максатында көптеген жерлерге айналды. Бұл процестерді өзгерту арқылы, Арал теңізінің суды кем болды.

2. Су тигізу жасауларын қолдану: Арал теңізінің қызметінде болған кейбір жерлерде Сырдария мен Жетісу суларын қолдану арқылы Арал теңізінің суы көптегендей азайтылды. Бұл ерекшеліктермен, өзара байланыстармен және аурулармен байланысты тұзды қамтылды.

3. Ауылдар мен өнеркәсіптік жаттығушылардың өмір сүруіндегі рөлі: Арал теңізінің басқа бір себебі деп саналатын мәселе - Арал теңізінін негізгі емес, кейбір жерлердегі ауылдар мен өнеркәсіптік жаттығушылар тарапынан су жаттығушылықтың өмір сүруіндегі өмір сүру жерлеріне аталған болып табылады.

4. Қазақстан мен Өзбекстандық иелердің су ресурстарын пайдалануы: Сырдария мен Жетісу өзара теңдікті суды қолдану арқылы Қазақстан мен Өзбекстанда көптеген аурулар жасалды. Бұл аурулардың көптеген жерлерге жетуінен кейін, олар Арал теңізіне жеткізіп, тауып, судын тасып алды.

Сонымен қатар, климаттық және геологиялық факторлар, алдын ала ауылдардың су ресурстарын жаттығушылықтың тізімінде қолдануы жаттығушылықты түсіндіретін аспекттердің біреуіді құрайды. Арал теңізінің тартылуы өмір сүруіндегі бірнеше факторлардың бірлескен әсерінің нәтижесінде туындайды.