Question

Орхон-Енисей жазбалары - Түркі халықтарының көне дәуiрдегi ұзақ ғасырлык мәдениеті мен тарихы тұрғысынан баға жетпес құнды дүние. Ол VII- VIII ғасырларда жазылған. Енисей жазбаларының жалпы саны 85 жол айналасында. Олардың iшiнде кішігірім жазбалармен қатар iрi мәтіндер кездеседi. Түркi жазбаларының iшiндегi ең маңыздысы - Орхон жазба муралары. Орхон өзенінің бойынан табылған бұл ескерткiштердiң iшiнде тасқа қашалып жазылған 3 тарихи мұра ерекше аталады. Оның бiрiншiсi - 732 жылы елген хан iнiсi Күлтегiнге, екiншiсi 735 жылы өлген Білге қағанға, ал ушiншiсi Тоныкөкке арналған ескерткіштер. - Орхон жазбаларында Түрік қағанаты дәуiрiндегi елдiң бiлiм, дүниетанымы, түркі халықтарының тарихы мен тағдыры, қарым-қатынастары, жеңiстерi мен өкiнiштерi, отаншылдық, ерлік, бiрлiк, намыс туралы түсiнiгi, наным-сенiмi тәуелсіздік аңсары, осы жолдағы атқарған қызметтерi жазылган. Жырларының негiзiне турiк руларын біріктіру, нығайту, сыртқы жаулардан қорғау идеясы алынган. Орхон жазуының мәдени мұраларының бірі - Күлтегін ескерткіші. Биiктiгi - 3,5 метр, төменгi енi - 1,32 метр, жоғарғы жағының енi - 1,22 метр. Биіктеген сайын жіңішкере бередi, жоғарғы бөлiгi өрнектелген. Тастың төрт жагы бiрдей жазылған. Батысқа қараған бетiнде қытай жазуы, қалған қабырғасы бiрдей көне түркi жазумен толған. Жырлары туркi ұлтының тарихымен Күлтегiннiң батырлығын бейнелейдi. Күлтегін ескерткiшi - түркі халықтарының баға жетпес мәдени байлығы. Ескерткіш моделінің 2001 жылы 18 мамырда Астанадағы мәтінен тірек сөздерді жазыңдар көмеккк​

Answer 1

Ответ:

Орхон енесей қай жерде орналасқан?

Орхон енесей қанғаншы жылы табылды?

Орхон енсейді кім тапты?

Answer 2

Орхон-Енисей жазбалары Түрік халықтарының көне дәуірдегі ұзақ ғасырлық мәдениеті мен тарихын тұрғысында байланыстырылады. Олар VII- VIII ғасырларда жазылған екен. Енисей жазбаларының жалпы саны 85 жол айналасында жасалады. Бұл жазбаларда кішігірім жазбалардан бастап кішігірім мәтіндері мен кейінгірі мәтіндер кездеседі.

Орхон жазбаларының ішінде ең маңыздысы Орхон өзенінің жақтығында таптылған Орхон жазбасы муралары. Орхон жазбасында Түрік қағанатының дәуіріндегі елдің білім, дүниетанымы, түркі халықтарының тарихы мен тағдыры, қарым-қатынастары, жеңістері мен өкініштері, отаншылдық, ерлік, бірлік, намыс туралы түсінігі, наным-сенімі және тәуелсіздік аңсары сипатталады. Орхон жазбаларының жырлары, оның негізінде түрік руларын біріктіру, нығайту, сыртқы жаулардан қорғау идеясы алынады.

Орхон жазбасындағы мәдени мұралардың бірі - Күлтегін ескерткіші. Ол биіктігі 3,5 метр, төменгі ені 1,32 метр, жоғарғы жағының ені 1,22 метр. Біліктеген сайында оны жіңішкере береді, жоғарғы бөлігі өрнектелген. Тас төрт жақты бірдей жазылған. Батысқа қараган бетінде қытай жазуы, қалған қабырғасы бірдей көне түрік руларының жазуымен толған. Күлтегін ескерткіші олардың тарихы мен байлығы туралы түсінігін бейнелейді. Күлтегін ескерткіші Түрік халықтарының мәдени байлығын жүйелі жасау үшін болатын алмас қорғаушы болып саналады.

2001 жылы Астанада құрылған ескерткіш моделі арқылы Орхон жазбасындағы мәтінді тірек сөздермен жазу үшін өте маңызды көмек көрсетілді.