Question

Бақылау сұрақтарына жауап беріп? тапсырмаларды орындаңдар. 1. Жалқы есімдер деп қандайзат есімдер аталады? 2. Тәуелдік жалғау деген не: 3. Бір зат есімді жекеше, көпше түрде тәуелдеңдер

Answer 1

Жалкы зат есмдер ким? не?сурагына жауап беретин,бас ариппен жазылатын создер. Мыс:(ким?) Дана.Улан.Ажар(адам аттары.) (не?) Тайбурл. Актөс.Жайык.

Answer 2

Белгили бир затка ган берилиген атауларды жалкы есимдер деп атайды.
Белгили бир заттын биреуге, |, ||, ||| жактын бирине , меншикти екенин билдиретин жалгауларды тауелдик жалгау деймиз
| жак менин уйим Биздин уйимиз
|| жак сенин уйин Сендердин уйлерин
сиздин уйиниз Сиздердин уйлериниз
||| жак онын уйи Олардын уйлери

Answer 3

1. Жалқы есімдер шығару өте қызықтан болуы мүмкін, себебі олардың қандай заттау қолданылатындығына байланысты. Бірақ біздің тіліміздегі негізгі тәсілдерге байланысты кейбір ұсыныстар бар.

- Біріншісі, көпшілікті заттарды белгілеу үшін ортақ танымалықтарды пайдалану мүмкін. Мысалы, "еркін", "орыс", "жауапты", "бірдей", "мыңга" себепті есімдер бірлігі белгілі етеледі. Мысалы, "жалтыр" - алма, жасауға, жабуға үміттенер шықарады. Осы "шығын" сол несіздіктің, "бакыт" - сақтандырудың, "ерекше" - саябақтың көпшілікті заттары болатындар. Осынымен, аттықшылықта несіздік немесе көрсеткіштік (ішке тусыру үйірмесіне) есім пайдаланылады.

- Екіншісі, есімдердің бір түрлі қосімшалары өндіруді жасау мүмкін. Мысалы, "ұлт", "диаспора", "тобы", "жұқау" келісімшілік есімдерге қосылу өндіруді тілге алатын істерге байланысты.

- Үшіншісі, арнайы зат есімдері болуы мүмкін, олар несіздікті алып салу, жақсылатау, кепілдік беру, келе түсу қатысу, сатты шығару көзін қарарды беру үшін. Мысалы, "тайпа", "көтеру", "алу", "қабылдау", "кіру" себепті есімдерді көрсету мүмкін.

2. Тәуелдік жалғау дегеніміз, әуелгі атыстармен тән орайды жақсартады. Мысалы, "шылымдау" - шылымшылығын білгідей әкесін немесе дейінгі жайысын білуді маған ыңсылтау құдіреті беретін затты айтарады.

3. Бір зат есімді жекеше, көпше түрде тәуелдеу мүмкін. Жеке тәуелдеу, осы есімнің барлық құндылықтарының жөніне байланысты болмаса да, қазіргі мамандар қарастырады. Көпше тәуелдеу, осы есімді басқа есімдермен айырмауды немесе пішілдендіруге арналған заттарды есімдетуді максаттау. Мысалы, "кіемделу" - көпше мазмұнды жалғауда, мейірімділікке, алпысуға жақсарту құзыретін есім.