Question

5. Берiлген сөйлемдердегi болымды етiстiктердi болымсыз етістікке айналдыр [3 упай] 1.Орман iшiнде жасырынып журген жау осы сәтті дереу пайдаланады. 2. Кагыда карусыз қалған батыр жаулармен айкаса кетеді. 3.Батырдың кушi азайып, әл- дарменi таусылады​

Answer 1

Ответ:

1. Орман ішінде жасырынып журген жау осы сәтті дереу пайдаланады.

Бұл сөйлемде два етістік бар: "жасырынып жүру" және "дереу пайдалану". Оларды бөліп, біріншісінің болымсыз етістігі болымсыз етістікке айналдырылады: "Орман ішінде жасырынып жүр". Ал әрі үшінің етістігінің мағынасында айту мүмкін: "жасырынып жүру" себебі "дереу пайдалану"ға себеп болады.

2. Кагыда карусыз қалған батыр жаулармен айкаса кетеді.

Бұл сөйлемде "кагыда карусыз қалған" және "жаулармен айкаса кету" етістіктері бар. Бірінші етістік болымсыз етістікке айналдырылады: "батыр кагыда карусыз қалды". Екінші етістіктің болымсыз етістігін айту мүмкін болады: "батыр жаулармен айкаса кетеді", себебі "кагыда карусыз қалу" себеп болады.

3. Батырдың куші азайып, әл- дармені таусылады.

Бұл сөйлемде "куш азайып" және "әл- дармені таусылау" етістіктері бар. Бірінші етістік болымсыз етістікке айналдырылады: "батыр куш азайып". Екінші етістіктің болымсыз етістігін айту мүмкін болады: "әл- дармені таусылау", себебі "куш азайып" себеп болады.

Answer 2

Болымды етістіктерді болымсыз етістікке айналдыру үшін, олардың соңына -ма, -ме, -ба, -бе, -па, -пе жұрнақтарын қосу керек. Мысалы, жүрді - жүрмеді, сөйледі - сөйлемеді, айтты - айтпады т. б. Берілген сөйлемдердегі болымды етістіктерді болымсыз етістікке айналдырсақ, мына түрде болады:

1. Орман ішінде жасырынып журген жау осы сәтті дереу пайдаланады. - Орман ішінде жасырынып журмеген жау осы сәтті дереу пайдаланбады. 2. Кагыда карусыз қалған батыр жаулармен айкаса кетеді. - Кагыда карусыз қалған батыр жаулармен айкаса кетпеді. 3. Батырдың куші азайып, әл- дармені таусылады. - Батырдың куші азаймай, әл- дармені таусыламайды.