Question

Шәкірім Құдайбердіұлының «Мен адамның таппаймын өнерлісін…» деген өлеңінен үзінді.

Answer 1

Ответ:

Мен адамның таппаймын өнерлiсiн,

Ерiнбей еңбек қылған көп жұмысын.

Iш жарып, iшек жалғап, сүйек қиып,

Жамайды ерiн, мұрын, түскен тiсiн.

Аэроплан‚ телефон‚ грамофон,

Электр, радий мен магнит iсiн.

Терең оймен тексермес надандарды

Дегiзген: «Сaйтанбысың, Тәңiрiмбiсiң?»

Осынша өнер тауып асқан адам,

Әлемнiң қиын сырын ашқан адам.

Ол түгiл өмiрге де айла табар,

Өлмей жетер бiрталай жасқа да адам.

Бiрақ адам өз жанын танымайды,

Бiледi бiр өзiнен басқаны адам.

Тiршiлiк – жоғалатын жан сипаты,

«Жаным жоқ»,– деп болады масқара адам.

Жалам емес‚ жазыпты пән деп мұны,

Не демес ойы жетпей сасқан адам.

Жанының бастан барын байқамапты,

Психолог ғылымын шашқан адам.

Жан жолдан қосылды деп, пән де, дiн де,

Ақылды байлап қойған соған мүлде.

Ең басқы зат: жаны бар, ақылды зат,

Оны ойлаған адам жоқ осы күнде.

Бар нәрсе жоғалмайды, өзгередi,

Жан жоғалмас деп ойла, соны бiл де.

Жан тән жасар, тән жанды жарата алмас,

Терең ойлап, сөзiмдi құлаққа iл де.

Жан – қожа, тән дегенiң – жанның құлы,

Нәпсi неге бiлмеген бұрын мұны?

Ойлашы: жан тапты ма, тән тапты ма

Жоғарғы кереметтi неше қилы?

Тән – терезе, қарайтын жан – иесi,

Жаннан шығар ақыл мен ойдың шыны.

«Жолдан шыққан жан жолда жоғалар»,– деп,

Сандырақтап айтқанмен, жоқ дәлелi.

Дәлелсiз сөз – соққан жел, ұшқан тозаң,

Таза ақылдың алдыңда жоқ қой құны.

Мисыз, күншiл, бiрезу, өзiмшiлдер

Аласұрсын, асқақтап, қозса жыны.

Соқыр бiлмес жарық пен қараңғыны,

Көңiл көзi сынасын‚ болса мiнi.

Өлмей тұрып дәлелiн өзiме айтсын,

Менiң дауым айтылмас өлген күнi.

Объяснение:

Answer 2

Кеше Қазақстандағы әдебиет өміріне бағытталған және Шәкірім Құдайбердіұлының атының анықталатын шығармаларынан бірі "Мен адамның таппаймын өнерлісін…" деген өлеңідір. Бұл өлең бір қара санат авторының мәтіндегі сөйлейтін санатымен ұйымдастырылған адамнама жасап шыққан. Бұл өлеңде Шәкірім Құдайбердіұлы адамдардың туысындағы мән-арқылы тұратын зор көзінен сыртқы қарауын айтады.

Мәтіндегі бірнеше есімдер бойынша "Азамат", "Адам жобасы", "Қазақ ақыны", "Салдар жобасы", "Туыс адам", "Таппаймын өнерлісін", "Сенім" және "Туыс күні" т.б. сияқты жазбалар көрсетілген. Өлеңдегі сөздердің маңызды арқылы Шәкірім Құдайбердіұлының адам туысына қараған сұрақтары, болашақтың пішіні мен болашақтың келісімі туралы салыстырып, адамның белсендігі мен өзара мақтандығымен байланысты тәндіктер берілген.

Өлең мәтінге бұйрық, интонация және сөйлейту стилі арқылы көз жеткізумен бірге, оқушының маңызды түсінуін арттыру арқылы Шәкірім Құдайбердіұлының мәтіндегі дерекқорына көмек көрсетеді.