Question

Эссе на тему природа казакстана на казакском

Answer 1

Ответ:

Еуропа мен Азия елдері арасындағы қарым-қатынастың көпшілігі (керуен жолдары, елшілік көштері, т.б.)ежелгі заманнан-ақ қазіргі Қазақстан аумағындағы жер арқылы өткен. Осыған байланысты Қазақстанның кейбір табиғи нысандары туралы жазба деректер өте ерте кезден белгілі болған. Мысалы, Геродот (б.з.б. 5 ғ.) Каспий теңізінің шығысында шексіз жазық өңір жатқандығын және оны массагеттердің мекендейтіндігін баяндаған. Птолемей (б.з. 2 ғ.) өз еңбектерінде Жайық (Dаіх), Жем (Rhymmus) және Сырдария (Jаxаrtеs) өзендері туралы мәліметтер келтірген.

9 – 10 ғасырларда араб ғалымдары Арал теңізіне толық сипаттама беріп, картаға түсірді және гректердің Әмудария мен Сырдария өзендері Каспий теңізіне құяды деген топшылауын теріске шығарып, Арал теңізіне құятынын анықтаған. Арабтардың сол кездегі деректерінде Жайық, Жем, Сағыз өзендері аталған. 13 ғасырда Моңғолияға Италия саяхатшысы Джованни Плано Карпини және фламанд саяхатшысы Виллем Рубрук бастап барған елшілер өздері жүрген Қазақстан аумағындағы шөл, шөлейт аймақтардың қысқаша сипаттамасын берген. Олар өздерінің жеке бақылаулары негізінде Каспий теңізінің тұйық алап екендігі туралы маңызды геогр. мағлұматтарды жаңартып толықтырған және Алакөл, Балқаш көлдері, Тарбағатай, Жетісу Алатауы (Еренқабырға) жайында алғашқы деректер келтірген.

15 – 17 ғасырлардағы Қазақстан туралы географиялық мәліметтер Ресей әдебиеттерінде жинақтала бастаған. Бұл мәліметтер Мәскеу мемлекетін және оған іргелес аумақтарды бейнелеген “Большой чертеж” (“Үлкен сызба”) картасында жүйеленген. 1627 ж. шыққан “Книга большого чертежа” (“Үлкен сызба кітабы”) атты еңбекте қазіргі республиканың батыс, оңтүстік және орталық бөліктерінің біршама жерлеріне нақтылы сипаттама берілген. 17 ғасырларда Қазақ ордасына және Орта Азия хандықтары жеріне жасалған орыс саяхатшыларының зерттеулері жиілей түскен. Олардың Жайық өз. сыртындағы дала туралы мәліметтері жинақталып, “Чертеж всей земли безводной и малопроходной каменной степи” (“Бүкіл жері сусыз, өтуге қиын тастақты дала сызбасы”) деген атпен жарық көрген (1697). Бұл туынды С.Ремезов жазған “Чертежная книга Сибири” (“Сібірдің сызба кітабы”) атты орыстың тұңғыш геогр. атласы құрамына енген. Мұнда Қазақстан аумағының көпшілік бөлігі қамтылған. 18 ғ-дыҢ 30-жылдарынан 19 ғ-дың 60-жылдарына дейін созылған Ресейдің Қазақстанды отарлау үрдісі оның аумағының геогр. зерттелуінің сипаты мен барысына әсерін тигізбей қоймады. Бұл кезеңде жаңа қосылған аумақтарда орыс мемлекеті билігін орнату және нығайту мақсатына сай көптеген арнаулы әскери және ғыл. экспедициялар ұйымдастырылды.

Ертіс өзені бойында бекіністер салуға және Жоңғар хандығымен дипломатиялық қарым-қатынас орнауына байланысты Шығыс және Оңтүстік-Шығыс Қазақстанды тұңғыш топографиялық картаға түсіру ісі жүргізілді. Сонымен қатар Қазақстанның батысында, Каспий мен Арал теңіздері жағалауында, Сарысу, Шу өзендерінің алаптарында картаға қарапайым түсірулер іске асырылды. Бұл түсірулердің нәтижесінде, бір жағынан, Қазақстанның жеке өңірлерінің тұңғыш ірі масштабты карталары жасалса, екінші жағынан, табиғат ерекшеліктері туралы ғылыми мәліметтер жиналды. Қазақстан географиясы туралы алғашқы ғыл. еңбек П.И. Рычковтың 1762 ж. шыққан “Топография Оренбургская” (“Орынбор топографиясы”) атты кітабы болды. Қазақстанның геогр. зерттелу тарихында 1768 – 74 жылдардағы акад. экспедициялар ерекше орын алды. Ресейдің Ғылым және көркемөнер академиясының академиктері мен адъюнктері Қазақстанның Еділ мен Жайық өзендері аралығындағы бөлігін, Маңғыстау түбегін, Ырғыз бен Торғай өзендерінің алабын, Есіл даласын, Ертіс маңы ойпатын, Кенді Алтайды және Қалба жотасын зерттеді.

1820–21 жылдары экспедициялық зерттеулер нәтижесінде “Естественная история Оренбургского края” (“Орынбор өлкесінің табиғат тарихы”) атты 3 томдық еңбек жарияланды. Оның 1-бөлімінде Бат. Қазақстанның табиғат жағдайларына жалпы сипаттама берілді.

19 ғ-дың 1-жартысында қазіргі Қазақстан аумағын зерттеуші экспедициялардың саны артты. 1827 жылдан 1872 жылға дейінгі аралықта Г.С. Карелин өлкені картаға түсірумен бірге әр түрлі аймақтардың (Каспий теңізі жағалауы, Алтай, Тарбағатай, Жетісу Алатауы тауларының) жануарлар мен өсімдіктер дүниесінен коллекциялар жинады. Атақты неміс ғалымы А.Гумбольдт өзінің Алтайға жасаған саяхаты (1829) нәтижесінде “Центральная Азия” (“Орталық Азия”) деген көлемді еңбегін шығарды. 19 ғ-дың 30-жылдарына дейін Қазақстан туралы жиналған географиялық деректер А.И. Левшиннің “Описание киргиз-казачьих или киргиз-кайсацких орд и степей” (“Қырғыз-қазақ не қырғыз-қайсақ ордасы мен даласының сипаттамасы”) деген кітабында (1832) қорытындыланды. Бұл кітап Қазақстанның жері туралы берілген алғашқы толық географилық сипаттама болды.

1840–50 жылдар аралығында Шығыс, Оңтүстік-Шығыс және Орталық Қазақстан өңірлеріне Ресей ботанигі Л.И. Шренк саяхат жасады. Ол Жетісу Алатауына, Балқаш–Алакөл ойысының шығыс бөлігіне физикалық-географиялық сипаттама берді. 19 ғасырдың орта шенінде Арал (А.И. Бутаков) және Каспий (К.М. Бэр, Н.А. Ивашинцов) теңіздері жан-жақты зерттелді.

Answer 2

Қазақстан табиғиі жайлы Эссе:

Қазақстан өзінің елді тараптарында табиғатты құрылысы мен бойыны бойынша араласпаған бір үлкен мемлекет. Қазақстан жер сұлтаннығымен, ерекше қоршаған айырмашылығымен жатады. Бұл үлкен елдін табиғаты – ол сізді таразылау жасап көрсетеді. Қазақстандық природа өте өзінің қозғалысы мен кеңшілігімен айырмашылықты білдіреді.

Біздің табиғатымызда шығаратын елементтердің бөлігі өте байланысты. Салт-айрық деңгейіне қол жететін аңғалар, аңшылар мен алтын бұлтар табиғаттық кеншілікті алдап тастайды. Қырлар мен таулар өсіп, елдік қой жайлары мен тау жайлары болып табылады.

Су табиғаты қазақстандық жерді жайлау үшін ең маңызды элементтерден бірі. Су ресурстарының түсінуші орналасуы ақиқат жобасы жасайды. Мойынша арыстан су, шалу су табиғаттық жекеленгендіктерімізді бете жариялауға мүмкіндік береді.

Ерекше көріністерді жариялау жайлаудағы біреуі де кемшілік етпейді - ол ежелден басталады. Біздің атырау жануарлары - көктем, шөпшін, қазылбас, қоян - жерге өзгермейтін ассимиляциялар мен өнімдерімен айырмашылықты қайдағы тұратындығымызды көрсетеді.

Қазақстан қасіреттері өсіп, алтын тұр, бойыңызды толтырады. Салт-шаруашылықтар мен салт-шаруа жайлары елдік жоғары деңгейдегі табиғаттық кеңшіліктер. Алтын жайлары қазақстандық қол жетімділіктерден бірі, олар өзімізді жаттығу, жаттығу қызметкерлерін жаттығу және жерге жасалу мақсатында пайдаланады.

Сондай-ақ, Қазақстандық табиғаттық мекендерімізді қою мен сақтау үшін жергілікті қоршаған өзгертулер мен басқаруды талап етеді. Табиғаттық ресурстарды мерзімді пайдалану мен жергілікті еске алу мақсатында жер ашу жобаларын орнату қажет. Бұл амалдар табиғаттық бойынша қоршаған саясаттарды дамытуға көмектеседі.

Қазақстан табиғаты өзіміздің үйренуіміз мен кедергіміздің таралуымен түсінуші ерекше міндетін алады. Біз табиғатты қоршау мен сақтау үшін туған ұзақ жолды қолдайды. Ал ол аса теңізді, көлді, тауды, дала, шаруашылықты және кейбір сыйлықтарды қою арқылы қазақстандық табиғатты тарату мен кедергі жасау мақсатында біз өз үкіметтеріміздің қолынан бір жолда жұмсайды. Біздің табиғатымыз өзіміздің қолында сақталса, ал ерекше кемшіліктер мен өзіміздің кеншіліктеріміз арқылы таралса, сонда қазақстандық природа жаңа үйренумен жануарлар мен растардың дәрежесін арттыруымызды ұйқылайды.

Қазақстан табиғаты біздің ұлттық құрылысымыз мен дамуымызды қамтамасыз етпейтін енгізіктерден бірі. Біз оны сақтап ұстана аламыз, ал енгізіктерді жаттығу және бойұй бойынша көтеру арқылы біздің құрамымызды жасауға болады.