Question

Төмендегі мәтінді оқып, 5 проблемалық сұрақтар құрастырыңыз. Бүгінде көпшілік ортада «қазақтың ғылыми фантастикасы енді ғана аяғынан тұрып келе жатыр» деген пікір бар. Бірақ бұл «қазақтың арғы-бергі әдебиетінде фантастика жанры мүлде болмаған» деген ұғымды білдірмесе керек.Бүгінде көпшілік ортада «қазақтың ғылыми фантастикасы енді ғана аяғынан тұрып келе жатыр» деген пікір бар. Бірақ бұл «қазақтың арғы-бергі әдебиетінде фантастика жанры мүлде болмаған» деген ұғымды білдірмесе керек.Біле білсек, қиял-ғажайып дүниелердің ең озық үлгілері қазақтың халық ауыз әдебиетінде жатыр. Мәселен, ертегілер мен батырлық дастандар арқылы халқымыз өз қиялындағы ержүрек ерлердің қандай мінсіз бейнесін сомдады десеңізші! Керқұла атты Кендебай, Ертөстік, Қобыланды мен Қамбар, Алпамыс сияқты минут сайын өсіп, сағат сайын толысып отыратын, атса, оқ өтпейтін, шапса, қылыш кеспейтін, жүгірген аңға да, ұшқан құсқа да жеткізбейтін, ерекше жаратылған жандар бейнесі, бір есептен алғанда, көп теперіш көрген, талай зұлматты басынан өткерген момын халықтың құрыш білек қорғаушыға мұқтаждығы нәтижесінде соншама тұлғалана түскендігі даусыз. Сондай-ақ ұшқыр кілем, «піс» десе, ішінде тамақ пісе қалатын сиқырлы қазан, «құс» десе, алтын құсатын есек, сауысқанның құйрығын білдірмей жұлып алып, бірінікін біріне ауыстыра қоятын айлакер, Таусоғар мен Көлтауысар немесе жерасты патшалығы мен Күн астындағы Күнікей қыздың елі, бәрі-бәрі - жақсы өмірді арман етіп, жаңалыққа, жақсылыққа ұмтылған қазақ жұртының көреген көңілінің айғағы. Өйткені сан ғасыр бұрын түйін тастап, ұрпақтан-ұрпаққа аманаттала отырып, тереңге тамыр жайған сол арман түптің-түбінде бәрібір ақиқатқа айналды. Яғни бүгінгі заманауи технология ұшқыр кілемді - ұшақ пен зымыран, алтын құсатын есекті - түрлі банктер мен банкоматтар, Таусоғарлар мен Көлтауысарларды ғылыми прогрестің өзге де жетістіктері арқылы негіздеп берді. Бұл фантастиканың бүгіннен гөрі, болашаққа қызмет ететін жанр екендігін көрсетеді. Сондай-ақ ол, біреулер ойлағандай, ғылыми білімнің жай ғана жаршысы болып қоймай, оқырманды ғылыми-әлеуметтік ұғымдар мен түсініктерге бойлатып, қиялын ұштайды, ойын дамытады.​

Answer 1

Ответ:

1. Не себепті фантастика жанры болашаққа қызмет ете алады?

2. Неліктен қазақтың арғы-бергі әдебиетінде фантастика жанры мүлде болмаған?

3. Неліктен қиял-ғажайып дүниелер қазақтың ауыз әдебиетінде жатыр?

4. Не себепті ертегілер мен батырлық дастандар ғылыми прогрестің өзге де жетістіктері арқылы негіздеп беріліп отыр?

5. Неліктен фантастика жанры көпшілік ортада үлкен рөл атқарады?

Answer 2

Мәтінді оқығаннан кейін ұзақ әдеби сабақтың мазмұнын қайта көздегенде, анықтауға және жариялауға арналған 5 проблемалық сұрақтарды келтіріп шалайық:

1. "Қазақтың ғылыми фантастикасы қандай тарихи бір контексттегі жарнамаларды ала ма?"

2. "Қазақ фантастика жанрының көпшілігі қазақ арғы-бергі әдебиетінде келіп тұрмауымен байланысты ма?"

3. "Қазақ ғылыми фантастикасы ғана жарнамаларды жасау жүрегіне мекендеу ете алады ма, не ол жарату жолында басқа түсініктерді мамайтады?"

4. "Фантастика жанры қазақ халық ауыз әдебиетінде дамыс көрсете алады ма?"

5. "Қазақ фантастикасының арнайы кейбір авторлары және жарнамалары оқырмандықты ғылыми білімнің қай тарауында қолдайтындығын бейнелеуі мүмкін болар ма?"

Бұл сұрақтар фантастика жанры мен қазақ әдебиеті арасындағы ауырмашылықтар мен табыстарды талқылау үшін өзігіне ойлануы мүмкін болатын бекітілген жағдайларды анықтауға және оларды шұғылдауға көмек көрсетеді.