Question

Неліктен көне түркі ескерткіштері деп аталады? Өзің тұратын аймақта қандай ескерткіштер бар? Ол ескерткіштердің құпиясы неде?​

Answer 1

Ответ:

Ескерткіш–

кең мағынасында — елдің, халықтың мәдени мұрасының жалпылама атауы. Тарих және мәдениет ескерткіштерінің жиынтығы мұражайлық, көрмелік маңызы бар заттар мен жылжымайтын ескерткіштерді (құрылыстарды, ғимараттарды, т.б.) қамтиды. Ортақ типологиялық белгілері бойынша ескерткіштерді негізгі 4 түрге бөледі: археологиялық ескерткіштер, тарихи ескерткіштер, сәулет өнері ескерткіштері, монументтік (мүсін) өнері ескерткіштері. Сондай-ақ, ескерткіштерге тарихи-танымдық немесе тарихи-көркем құндылығы бар жазбаларды да жатқызуға болады. Яғни адамзаттың көне заманнан күні бүгінге дейінгі дамуы жолындағы түрлі саладағы аса маңызды жетістіктерінің ерекше, қайталанбас заттық-рухани үлгі-нұсқаларын; адам өміріндегі оқиғаларды, белгілі бір елдің, халықтың басынан кешкен тарихи кезеңін еске түсіретін құндылықтарды, қастерлі мұраларды ескерткіш деп атау қалыптасқан. Оларды шартты түрде ауыз әдебиеті ескерткіші, жазба ескерткіш, өнер ескерткіші, сәулет ескерткіші, археологиялық ескерткіш, ұлттық дәстүрлі қолөнер ескерткіші, діни ескерткіш, т.б. деп те түрліше жіктеуге болады. Мәселен, адам қабірінің басындағы оба, қорған, дың, сондай-ақ, сақ дәуірінен, көне түркі, қыпшақтар кезеңінен жеткен тас мүсіндер, сынтас, сартас, құлпытас, қойтас, үштас, бестас, сағана, төртқұлақ, кесене, т.б. археологиялық және сәулет ескерткіштері — ең алғашқы ескерткіш түрлері қатарына жатады. Тарих және мәдениет ескерткіштерін қорғау мемлекеттік деңгейдегі шара болып табылады және өскелең ұрпақ тәрбиесінің маңызды бөлігін құрайды

Answer 2

"Неліктен көне түркі ескерткіштері" деп аталатған ескерткіштер Түрік халқының жалпы тарихы мен ескертпен таныс болған кездерге жүгінуі мүмкін екен түрік жазушыларының үш жүзге жеткенін жасау үшін пайда болған тарихи қауымдық аралықтарды аталады. Бұл ескерткіштер жазу жүйесін қолдану үшін белгілі графика және белгілерді пайдаланған жасау жүйесін дайындау үшін қолданылды.

"Неліктен көне түркі ескерткіштері" аталатған орталық Азияда жергілікті Түрік халқының жазушыларының бастауып құрады. Олардың бастауып құрған аймақтарының бірі — Орхон, Қарахорум, Талас және Қызылорда. Олар 6-8 жылдығы тарихи қарағанды тарихи құпияларды ашып, жазып қойған жерлер. Олардың ескерткіштері кескіндер мен суреттерді қолдану арқылы жазу жүйесінді тура жеткізу үшін әдепкі тілдерді пайдаланды. Түрік жазушылары ескертпен таныс болу үшін жасау жүйесін пайдаланды: жерліктерді жазу, жолдың бағыттарын белгілеу, әйелдерді және есімдіктерді анықтау, жазуды өтіріктермен байланыстыру және басқалардың тарату және хаттамаларын еске сауып келу.

Олардың жазу жүйесі кескіндер мен таңбаларды қолдануды ішкі бойынша байланыстырған бір әрекет. Жазу жүйесінде пайдаланылатын алфавиттік таңбалардың өзгерген біріккені немесе кескіндерді түсіндіру үшін олардың аралықтарына көшіп кеткені маңызды. Олар бір жақта қарау үшін тура жазу үшін орнатылған жазу жүйесін пайдаланды. Осы кезде тарихи қауымдық аралықтардағы ескерткіштер көрінісіндегі тарихи ақпаратты ұсыну үшін күрделі жазу жүйесін пайдалану үшін жасау ісі керек болды.