Question

Памогите написать рассказ про Алишера Навои на Узбекском языке

Answer 1

Alisher Navoiy 13—14 yoshlarida otasi hayotdan ko‘z yumadi. Uni Abulqosim Bobur o‘z tarbiyasiga oladi, katta badiiy iste’dodi uchun g‘oyat e’zozlaydi. 1456 yil oktyabrda mamlakat poytaxti Hirotdan Mashhadga ko‘chiriladi, Abulqosim yosh Alisherni ham, o‘z xizmatida bo‘lgan Husayn Boyqaroni ham Mashhadga olib ketadi. 1457 yilning bahorida to‘satdan Abulqosim Bobur ham vafot etdi. Alisher Navoiy uchun bu, otasi vafotidan keyingi, ikkinchi og‘ir judolik bo‘ldi. U Mashhad madrasalaridan birida o‘qishini davom ettiradi. Do‘sti Husayn Boyqaro esa Marv va Chorjo‘y tomonlarga omad qidirib ketadi. Xurosonni temuriylarning yana bir vakili, Movarounnahr hukmdori Sulton Abu Said egalladi va poytaxtini Samarqanddan Hirotga ko‘chiradi. Husayn Boyqaroning taxtni egallash yo‘lidagi birinchi raqibi — Abu Said edi.

Alisher Navoiy oilasining xohish-rag‘bati Husayn tomonda bo‘lib, bu avvalo ularning oilaviy yaqinliklari bilan izohlanardi; bundan yangi hukmdor ham yaxshi xabardor edi. O‘rtadagi bu vaziyat Alisher Navoiy hayotini murakkablashtirgan. Alisher Navoiy Mashhadda oddiy bir mullavachcha sifatida yashadi. Shoirning bu davrdagi ijodida o‘z yurtini sog‘inib yozgan g‘azallari talaygina. Orada, xususan, yoz fasllarida Hirotga borib-kelib ham turgan. 1463 yilda esa u uzil-kesil Hirotga qaytdi. Biroq bu yerda ahvol o‘zgargan, shahar xarobaga aylangan edi. Xuroson poytaxtida Sulton Abu Said o‘z tartibini o‘rnatgan, muhim vazifalarga u bilan Movarounnahrdan kelgan kishilar tayinlangan, Alisher Navoiy ga yaqin kishilar quvg‘in qilingan, Husayn Boyqaro bilan birga ketgan tog‘alari — Mirsaid va Muhammad Ali urushda halok bo‘lgan, yashash uchun biron joy topish muammo edi. Alisher Navoiyning o‘sha kunlardagi ahvoli uning keyinchalik ustozi Sayyid Hasan Ardasherga Samarqanddan yozgan maktubidagi she’riy satrlarda nihoyatda ta’sirli va haqqoniy ifodalab berilgan.

Bu vaqtda mamlakatda taniqli shoir bo‘lib qolgan Alisher Navoiyni Abu Said ta’qib qilib, Hirotdan chiqarib yuboradi. Shoir Samarqandga ketishga majbur bo‘ladi. Alisher Navoiy Samarqandda 1465 yildan 1469 yilning bahorigacha yashadi, Fazlulloh Abu Lays madrasasida o‘qib, turli fanlarga oid bilimlarini yanada chuqurlashtirdi. Samarqandning ko‘zga ko‘ringan shoirlari — Shayxim Suhayliy, Mirzobek, Mavlono Xovariy, Mir Qarshiy, Harimi Qalandar, muammogo‘y Uloyi Shoshiy, olim Mavlono Muhammad Olim va boshqalar bilan hamsuhbat bo‘ldi va do‘stlashdi. Samarqand shahri hokimi Ahmad Hojibek asli hirotlik bo‘lib, Vafoiy taxallusi bilan she’rlar yozardi, u Alisher Navoiyga alohida hurmat va e’tibor bilan qaradi. Uning yordamida Alisher Navoiy davlat ishlari bilan ham shug‘ullana boshladi. U davlat ishlarini boshqarishda dastlabki tajribani shu yerda orttirdi va bu unga keyinchalik asqotdi. Alisher Navoiyning Samarqanddagi siyosiy va davlat faoliyati yuqori baholanib, unga «Chig‘atoy amiri» unvoni berilgan.

Answer 2

Бу эрда Алишер Навоий ҳақида бир ҳикоятни қисқача тавсиф қилайлик. Алишер Навоий қуйидагилар билан таърифланган бўлади:

Алишер Навоий, муҳофаза ва замонавий Осиёнинг энг катта шоирларидан бири бўлиб, унинг асарлари барча қитъаларда машҳур бўлиб ўтган. У таълимга ҳамон бўлган, албатта, у Чин, Туркия ва Ираннинг муҳим асарлари билан хамрайлик қилиб ўрганиб, фарғона шаҳридаги мадрасаларда муаллим бўлиб таълим берган.

Бир кун, Алишер Навоийнинг тинчлигига айланадиган афсусий вақиялар рўй берди. Унга хушбахтликка эришиш мумкин бўлмаганда, унинг янги яккашиси ҳам уни турли мақомларга эришишга кўмаклайди.

Ёлдошлари уни кўмаклашишга рухсат берадилар, лекин унга олти йўлдан бирини танлашим керак бўлади. Уни биринчи йўлга келишади, удашмайди. Иккинчи йўлга келишади, ҳам ошмайди. Учинчи, тўртинчи, бешинчи ва олтинчи йўлларга келишади, лекин ҳеч қайтариб келмайди. Кунлар ўтади, афсуски, Алишер Навоий холати ҳамдир, яна ошиқ-ашқлар тўлиб қолади.

Бир кун, унинг яккаши охирги марта унга тасодифан яна ҳам бир йўл кўрсатишга қарамайди. У унга кўз тўкиш қилади ва унга шундай деб ўтказади: "Эй, Алишер Навоий! Сизга ярдим беришимга йўл бермаганда, улар ўртасида бир йўл бўлиши мумкин эмасми?"

Алишер Навоийнинг дилидан кечмайди: "Эй, яккаш, бу йўл қай томонга олиб боради?"

Яккаш уни бир йўлга қараб ёқади ва ёнига ўтказади: "Бу йўлга келинг, у олдинга яшашингиз керак!"

Алишер Навоий ёлгиз йўлга кириб, ёрдам олиш ҳақида қарор қилади. Унда ўзи йўлида ётадиган айблари билан бекор қилган, омонат билан кучланган. У яна шоирлик тарвузга ўхшаш қилади ва янги шоирлик ойлари оқиди. Ўзи ўзига янги жон-жонлик топади.

Унга бир аҳвол ўзгариб, шоирлик сарқарига эришади ва ҳеч учундаги бошқармасида ўтмайдиган бозор бўлади.

Бу ҳикоятдан сабабли бизга йўлни топишда бирор тугун йўлга киришганда бекор қилиб бермаслигимизни билиш керак. Яки, яккаш сифати билан ҳеч кимга зарар келтирмаган Шоирлик сарқари орқали бирор ҳаёт мураббисига, айниқса, илм билмаганларга ярдим беришга таянг.