Question

Болжал өлендер. Болжал әдебиет баянсыз тағдыр-талайы болып табылады: жер тозады, жайлау тарылады, ауа райы табиғат қаталданады, адамдар кедейленедi, мiнез-құлық өзгереді, жаман әдеттер ауыр күндердің хақтығын болжай отырып, халық өз басындағы жаман адет молаяды, бір сөзбен айтқанда, қазақ елі мен жері өзгеріп, азып-тозады. Аталған қасиеттерден арылмаса, бұдан шығар жолдың жоқтығын, болашақта құлдық пен құру кутіп тұрғанын жырлайды. Болжалдық әдебиеттегі бұндай үмітсіз, зарлы сарын, әсіресе XIX ғасырдың екінші жартысында-саяси бостандықтан үміт кесілгенде, қазақ жерiн отарлау күшейгенде, ел жиі-жиі жұтқа ұшырап, кедейленгенде күшейе түсті (Х.Досмұхамедұлы). atay 1. Монке бидің болашақты болжаған осы шешендік сөзіне қандай усынар едiндер? Неліктен? 2. Ішінен шынтақ айналмау, бетінен алу, билігі жүрмеу тіркестерінің мағынасын ашып түсіндіріңдер. 3. Өлен жолдарының негізгі идеясын бiр сөзбен түйіндейік. 4. Автор айтып отырған ежірей, бежірей, кекірей деген кімдер? Оларг кандай сипаттама берер едіңдер? 5. «Кебір жерге теңеледі, Әйел ерге теңеледі» деген жолдарды кал тусiнесiндер? 6. Менке бидiн жумбағы не туралы? 1. Монке би болжамында көтерілген негізгі мәселелерді аныктап, iшiнде осы маселе туралы пiкiрлесейік.​

Answer 1

1. "Монке бидің болашақты болжаған осы шешендік сөзіне қандай усынар едіндер? Неліктен?" Автордағы "Монке бидің болашақты болжаған" сөзі болжалдық әдебиеттің бір түрлі алғыс-бекітуінің, жер тозу және тазалану, кедейлену таратуының, жаман әдеттерді азалту жолындағы үміткерлікті сипаттайды. Ол болжалдық күш пен іс-әрекет тіркестерімен жерге арналған негізгі тарапты анықтайтын сөзді.

2. "Ішінен шынтақ айналмау, бетінен алу, билігі жүрмеу тіркестерінің мағынасын ашып түсіндіріңдер." Осы сөздер "болжалдық әдебиеттегі" күшейу, жерге арналған іс-әрекеттерді мана салу, жаман әдеттерді өзгерту, жерді тазарту туралы білім, білікті көрсетеді. Бұл өмірде әдебиет арқылы көмегіні ұстап, жамандықтардан қорғау нысандарын ашу, тазарту сипатына ие тіркестерге байланысты.

3. Өлен жолдарының негізгі идеясы: ЖАМАН.

4. Автор айтып отырған ежірей, бежірей, кекірей деген кімдер? Олардың сипаттамасы кандай? Автор ежірей, бежірей, кекірей деген кімдерге сипаттама бермей, оларды жаман әдеттердің жариялаушылары түрінде танымайды. Олар болжалдық күшейу үмітін жасаушылары, жерге арналған іс-әрекеттерді тіркестеріді жариялаушылар түрінде сипаттайды.

5. "Кебір жерге теңеледі, Әйел ерге теңеледі" деген жолдарды кал тусінесіндер? Бұл сөздер жамандықтардың жеке тіркесіндегі әсеріні сипаттау үшін қолданылатын айтыс. Олар жамандықтарды жеке тіркесіндегі кімге келедігін және қазақ жамандықтарын жалғастырады.

6. "Менке бидін жумбағы не туралы?" Сіздің сұрауыңызда "Менке бидін жумбағы" туралы анықтама жоқ. Өтінемін, толықтай сұрауыңызды жасаңыз, мен сізге жауап беруге ұмтыламын.