Question

Есимшенин турлери туралы

Answer 1

Есімше—етістіктің түрі. Себебі есімше сөйлемде екі түрлі мәнде, екі түрлі қызметте қолданылады. Бірде ешқандай қосымшасыз тұрып, қандай? қай? деген сұрақтарға жауап беріп, анықтауыш қызметін, ал кім? не? Деген сұрақтарға жауап беріп, бастауыш не баяндауыш қызметін де атқарады. Мысалы: Көрген кезде жазық жоқ (көрген—анықтауыш), Көрмес түйені де көрмес (бірінші көрмес—бастауыш, соңғы көрмес—баяндауыш). Бастауыш не анықтауыш қызметін атқарып тұрған есімшелер есім сөздерше түрлене алады. Мысалы: айтар-ың, естімег-ім.Енді бірде жіктеліп келіп, қимылды, іс-әрекетті белгілі бір шаққа қатысты білдіреді де, сөйлемнің баяндауышы қызметін атқарады. Мысалы: Сұлтан Бейбарыс бағана кетіп қалған. Берілген сөйлемде кетіп қалған деген етістік есімше түлғасында жіктеліп келіп (кетіп қал-ған—III жақ) қимыл, іс-әрекетті білдіріп тұр. Атап айтқанда, Сұлтан Бейбарыстың кетіпқалуы өткен шақты білдіріп түр. Сөйтіп, бұл сөйлемдегі есімшелер (есімше тұлғалы етістіктер) белгілі бір шақты білдіріп, жіктеліп келіп, баяндауыш қызметін атқарып, белгілі заттың қимылын көрсетіп түр. Бүл—есімшенің етістікке тән қасиеті.

Answer 2

Кажется, вы допустили опечатку в слове "Есимшенин турлери", и я не могу предоставить подробную информацию о чем-то, что неизвестно. Возможно, вы имели в виду "есімші тұрлары" на казахском языке, что переводится как "виды имен" или "категории имен" на русском.

Имена в языке – это часть речи, которая обозначает предметы, сущности, качества или действия. В казахском языке существует несколько видов имен (есім тұрлары), включая:

1. Есім (Существительное): Обозначает предметы, сущности или явления. Например: "қала" (город), "ағаш" (дерево).

2. Есімгірі (Прилагательное): Дает характеристику существительному. Например: "көк" (синий), "кіші" (маленький).

3. Сан есім (Числительное): Обозначает количество или порядок. Например: "бір" (один), "алты" (шестой).

4. Жігіт есім (Местоимение): Заменяет существительное. Например: "мені" (я), "сіздер" (вы).

5. Тақырып есім (Вопросительное слово): Используется для задания вопросов. Например: "кім?" (кто?), "не?" (что?).

6. Құсби есім (Местоименное наречие): Обозначает место. Например: "оларды" (их), "бұл жерде" (здесь).

Это основные категории имен в казахском языке. Если у вас есть конкретные вопросы или вы имели в виду что-то другое, уточните свой запрос, и я постараюсь предоставить более подробную информацию.