Question

Абайдың өмірі мен шығармашылығы ​

Answer 1

Ответ:

Абай (Ибраһим) Құнанбайұлы (10 тамыз 1845 жыл – 6 шілде 1904 жыл) — ұстаз, ақын, ағартушы, жазба қазақ әдебиетінің, қазақ әдеби тілінің негізін қалаушы, философ, сазгер, аудармашы, саяси қайраткер[1], либералды көзқарасын исламға таяна отырып, орыс және еуропа мәдениетімен жақындасу арқылы қазақ мәдениетін жаңартуды көздеген реформатор. Абай ақындық шығармаларында қазақ халқының әлеуметтік, қоғамдық, моральдық мәселелерін арқау еткен.Абай өлең жазуды 10 жасында («Кім екен деп келіп ем түйе қуған...») бастаған. Одан басқа ертеректе жазылған өлеңдері — «Йузи-рәушән», екіншісі — «Физули, Шәмси, Сәйхали». «Сап, сап, көңілім», «Шәріпке», «Абралыға», «Жақсылыққа», «Кең жайлау» өлеңдері 1870 — 80 жылдар аралығында жазылған. Ақындық қуатын танытқан үлкен шығармасы — «Қансонарда» 1882 ж. жазылған. Алайда жасы қырыққа келгеннен кейін ғана көркем әдебиетке шындап ықылас қойып, көзқарасы қалыптасып, сөз өнерінің халық санасына тигізер ықпалын түсінеді. Шығармалары үш жүйемен өрбиді: бірі — өз жанынан шығарған төл өлеңдері; екіншісі — ғақлия (немесе Абайдың қара сөздері) деп аталатын прозасы; үшіншісі — өзге тілдерден, әсіресе орысшадан аударған өлеңдері.

Абай өлеңдері түгел дерлік лирикадан құралады, поэма жанрына көп бой ұрмағаны байқалады. Қысқа өлеңдерінде табиғат бейнесін, адамдар портретін жасауға, ішкі-сыртқы қылық-қасиеттерін, мінез-бітімдерін айқын суреттермен көрсетуге өте шебер. Қай өлеңінен де қазақ жерінің, қазақтың ұлттық сипатының ерекшеліктері көрініп тұрады. Ислам діні тараған Шығыс елдерінің әдебиетімен жақсы танысу арқылы өзінің шеберлік — шалымын одан әрі шыңдайды. Шығыстың екі хикаясын «Масғұт» және «Ескендір» деген атпен өлеңге айналдырады. Ислам дініне өзінше сенген діни таным жайындағы философиялық көзқарастарын да өлеңмен жеткізеді. Абайдың дүниетанудағы көзқарасы XIX ғасырдың екінші жартысында Қазақ халқының экономикасы мен ой-пікірінің алға ұмтылу бағытта даму ықпалымен қалыптасты. Дүниетану жолында сары-орыстың төңкерісшіл демократтарының шығармаларын оқып, өз дәуірінің алдыңғы қатарлы ой-пікірін қорытып, басқаларға қазақ өміріндегі аса маңызды мәселелерді түсіндіруге қолданады. Дүниетану өңірінде екі қасиеттің — сезім мен қыйсынның , түйсік пен ақылдың қатынасын таразылайды. Сондықтан да: «Ақыл сенбей сенбеңіз, Бір іске кез келсеңіз» деп жазады.Кез келген халықтың тарих сахнасына шығуы — жүйеге бейімделген біртектес өмір салттың ғана нәтижесі емес, сонымен бірге қасиеттік деп саналатын- арман-аңсардың (идеал) да біртұтастығына айғақ. Олай болса Абай сынының тәлкегіне түскен еріншектік, дарақылық, жалқаулық, күншілдік, өтірікшілік, өсекшілдік, мақтаншақтық, жағымпаздық, жікшілдік сияқты қасиеттер қазақ баласының кейбірінің бойындағы туа біткен кемшілік емес, сол Абай өмір сүрген қоғамдағы саяси әлеуметтік қатынастардың нәтижесі екеніне ден қою қажет. Сонда, Абай бұрынғы бабаларымыздың бойынан көрген «кемшіліктерді» себеп ретінде емес, сол замандағы саяси-әлеуметтік қатынастардың салдары ретінде қарастыруға жол ашқан.

Answer 2

Әбайдың өмірі мен шығармашылығы туралы ақпарат білдірейім.

Әбай Ибраи Төлеби (1845–1904) — Қазақ қауымның өзіндік тарапты жастарының, қызметкерлерінің еңбек еткен еңбегі мен тақырыпты дайындалаттығы туралы қазақша сөздермен айту жаттығушысы болып білінеді. Әбай, көмек көрсетуді, төлеуші тұруды күштілікпен көмек көрсетуді, әділдікті жылжыту жолында табысқа жетуді, қалыпты жауапты арттыруды ойлайтын дайындалатты қазақ қауымның еңбегіне болымша еткендігіні сүйіп, айтушысы болып қалыптасқан. Әбайдың тілмен, пендеуді ойлау мен өз үйірмен алмасу дайындалаттылығы еңбек етіп, ол кең дереккөзімді санап, сауалды салып, оқыту жолында тақырыпты білгілендірген. Қазақтардың тарихи мен әдебиеті туралы ойлау жоспары мен танымдамаларын құруда жаттығушы рөліні ойындайтын әдеби жинауды жасауға, ұлттық маңызды айтарында болған. Толық ақпаратты көмек көрсету, толық жасау тарихи қазақтың барлық беттері мен оның өзіндік құндылықтарымен қамтамасыз ету, қазақ әдебиетінде таңдамалар жасау жолында болған. Ал, ол сұрауы үшін адал көмек сұраушылардың мектепті қамтып, атап көтеру саласында әзірленген сабақ жоспарлары мен оқу материалдары қамтып, оның ашылу туралы айтылатын жаттығушылық сипаттамалар жасау жолында болған.

Әбайдың өмірінде шығармашылығы мен еңбегі қолданба табады. Ол, Қазақстанда қауіпсіз жылжу мен төрт жылдың ішінде алты көлемді астары мен абылайларды жасау, қазақ әдебиетінде еңбек ету жолында дайындалатты болды. Әбай, мемлекеттік әділдік мен жаратылыс болу туралы ойларын айтып, ұлттық маңызды қазақтың мәдени тарихы мен мәдени құндылығы мен білімділігі туралы бақылап, ұлттық маңызды ақпаратты әдеби жасау жолында болған.

Әбай Ибраи Төлеби, қазақтардың жастарының бірінші мектеппен бастап, басқа мемлекеттердегі орыс мектептеріне дейінгі оқу жолында дайындалатты. Сол жерде оны үлкен еңбегі бойынша "Тілге" газетінің редакторы болды. "Тілге" газеті қазақ жазушыларды ұлттық бірлікпен қоса беру жолында дайындалатты. Әбайдың маусымдық үш жасы болары мен жас тасыларына өте мейірімг