Question

Мәтінді мұқият тыңдап, мазмұндаңыз, ондағы тірек сөздерді, негізгі және қосымша ақпараттар мен көзқарастарды табыңыз. Екі досЕртеде, ел арасында жаугершілік жиі болған кезде қазақтың екі жауынгері төс қағысып, дос болады.Бірде әскерлер бір өзеннің бойына шатыр тігіп дамылдайды. Сонда тұтқиылдан жаудың қаптаған қалың тобы шабуыл жасайды. Тонаған мал-мүліктерін тиеп кетеді. Қолға түскен қазақ жасағын айдап әкетеді.Әлгі екі достың біреуі жау қолына түседі. Досының қолға түскенін естіген екінші батыр күздің қара суығын елеместен өзенді малтып өтіп, жау жатқан жағаға келеді. Анталаған жау әскерлері оны тарпа бас салады. Жауынгер өзін қолбасыларына алып баруын өтінеді. Алып барған соң, ол жаудың қолбасына:- Мен қолдарыңа түскен бір жауынгерге құн төлеп, сатып алуға келдім. Менің оған айырбасқа берер мал-мүлкім жоқ. Бір-ақ нәрсе беремін. Ол - өзімнің өмірім. Досымды босатсаңдар, ол үшін өзімнің өмірімді қияр едім, - дейді.Қолбасы ойланып отырып, оны сынамақ болады да:- Жарайды, мен сені қыршыныңнан қимай-ақ қояйын. Маған сол өміріңнің бір бөлшегін ғана берсең болды, -дейді.- Ол не? - деп сұрайды досын құтқаруға келген жігіт.- Маған сенің көздерің керек, - дейді қолбасы.- Ол да болсын, көзімді ал да, досымды босат, - дейді жігіт. Ол бұл сыннан сүрінбей өтеді.Әлгі жауынгер тұтқыннан босанған досының иығына қолын артып, зағип күйі қуана күлімдеп келе жатады. Мұны көрген жаудың қолбасшысы: «Мұндай ерлері бар халықты тұтқиылдан келіп, қапыда бас салған жағдайда болмаса, бетпе-бет ұрыста жеңу өте қиынға соғар»,- деп түйеді. Сөйтіп өзінің әскерлеріне шегінуге бұйрық берген екен.Мәтінді мұқият тыңдап, мазмұндаңыз, ондағы тірек сөздерді, негізгі және қосымша ақпараттар мен көзқарастарды табыңыз.Екі досЕртеде, ел арасында жаугершілік жиі болған кезде қазақтың екі жауынгері төс қағысып, дос болады.Бірде әскерлер бір өзеннің бойына шатыр тігіп дамылдайды. Сонда тұтқиылдан жаудың қаптаған қалың тобы шабуыл жасайды. Тонаған мал-мүліктерін тиеп кетеді. Қолға түскен қазақ жасағын айдап әкетеді.Әлгі екі достың біреуі жау қолына түседі. Досының қолға түскенін естіген екінші батыр күздің қара суығын елеместен өзенді малтып өтіп, жау жатқан жағаға келеді. Анталаған жау әскерлері оны тарпа бас салады. Жауынгер өзін қолбасыларына алып баруын өтінеді. Алып барған соң, ол жаудың қолбасына:- Мен қолдарыңа түскен бір жауынгерге құн төлеп, сатып алуға келдім. Менің оған айырбасқа берер мал-мүлкім жоқ. Бір-ақ нәрсе беремін. Ол - өзімнің өмірім. Досымды босатсаңдар, ол үшін өзімнің өмірімді қияр едім, - дейді.Қолбасы ойланып отырып, оны сынамақ болады да:- Жарайды, мен сені қыршыныңнан қимай-ақ қояйын. Маған сол өміріңнің бір бөлшегін ғана берсең болды, -дейді.- Ол не? - деп сұрайды досын құтқаруға келген жігіт.- Маған сенің көздерің керек, - дейді қолбасы.- Ол да болсын, көзімді ал да, досымды босат, - дейді жігіт. Ол бұл сыннан сүрінбей өтеді.Әлгі жауынгер тұтқыннан босанған досының иығына қолын артып, зағип күйі қуана күлімдеп келе жатады. Мұны көрген жаудың қолбасшысы: «Мұндай ерлері бар халықты тұтқиылдан келіп, қапыда бас салған жағдайда болмаса, бетпе-бет ұрыста жеңу өте қиынға соғар»,- деп түйеді. Сөйтіп өзінің әскерлеріне шегінуге бұйрық берген екен.Негізгі ақпарат Қосымша ақпарат Көзқарас1. 1. 1.2. 2. 2.3. 3. 3.

Answer 1

Ответ:

Мәтіндегі қосымша ақпарат:

«Мұндай ерлері бар халықты тұтқиылдан келіп, қапыда бас салған жағдайда болмаса, бетпе-бет ұрыста жеңу өте қиынға соғар»

Объяснение:

Answer 2

Бізге берілген мәтінде кейбір жаңа сөздер мен түсініктер бар. Мәтін қазақтың тарихи, жауынгершілік, досымды болу тараптарын анықтайды. Бұл мәтіннің мазмұны әрекетті досымның қолдарына түсуді, адал жұмыс істеуінің және досын жарқын жақтауын жаттатады.

Мәтінде қазақтар арасында досымдық жатады. Сондықтан екі дос тарпа шығарушы моменттік кезде қазақтың екі жауынгері төс қағысып, дос болады.

Мәтіндегі кескініштерді жаттату мақсатында жау әскерлері бір өзеннің жақ жағасына шатыр тігіп дамылады. Сонда тұтқиылдан жаудың қаптаған қалың тобы мал-мүліктерін алып тастайды. Қолға түскен қазақ жасағын айдап әкетеді. Бұл қолдардың бірі жау қолына түседі, осының кейбір қарауымен досының жанына келуі талап етіледі.

Мәтіннің аяқтарында жауынгерлер арасында жаңа қарым-қатынас жатады. Бірі жау қолын алып түседі және досының қолына түсетін қаланың басындағы қара суығын өзенге жіберер. Бұл күйде досының жандары әскерлері тарпа бас салады.

Мазмұны бойынша, мәтінде досымды босату жолында жау қолын қарым-қатынас жасайтын моменттік ситуация ұқсайды. Мұндай жаңа досымдық жатады, және досымыз оның өмірімен қарым-қатынас жасауға келеді. Мәтін, досымдық, азаматтылық, жауынгершілік жиі мен досымды болу темаларын талдау етеді.