Question

Көне Түркі ескерткіштерінің рухани құндылығын талдап жазыңыз​

Answer 1

Ответ:

Көне түркі жазулары (басқаша Орхон-Енесей жазулары) — б.з. V ғ. — б.з. Xғғ аралығындағы түркі тайпаларының тасқа қашап жазған жазбалар

Орхон-Енисей ескерткіштері алғаш Орхон өзені бойынан (Екінші түркі қағандығы кезі) табылды, кейін Енисей өзенінің жоғарғы ағысында (Қырғыз қағандығы). Кейде руник жазбасы дейді, алман руналарынынан жанасым тауып (кейбір нышандар кескіні дәл келіп тұр, дауысты мағынасы да жақын). Азиялық түркі руналары соғды жазуының негізінде VIII ғ. бұрын жасалған деп есептеледі. Оның әліпбиінде 40-қа жуық графема бар. Көне түркі руника жазуы ерекшелігі - онда негізгі велярлық және палаталдық дауыссыздарға арналған бірнеше жұп дербес әріптер бар. Көне түркі руника жазуы жұмбағын 1893 жылы В. Томсен шешкен. Орхон ескерткіштерінің тұңғыш тәржімаларын 1894 жылы В.В. Радлов жасаған.[1]

Answer 2

Көне Түркі ескерткіштерінің рухани құндылығы туралы толық жасау үшін, сізге Түрік халықтарының тарихы, күрделі діни, әдет-адаттары және олардың рухани мəнгіліктері туралы толық білім керек. Бұл тарихы факттармен, жазбалармен, деректермен және тарихи көзілдермен үйренілетін үлкен зерттеулерден тұрады. Мен осы тақырыпты толық жасау мүмкін емес, бірақ сізге бірнеше басты ақпаратты бере алатын және көмек көрсете алатын негізгі анықтамаларды беруге болады.

Түрік халықтарының тарихы: - Түрік халықтарының тарихында жасалған аса тікелей басым өнері үндемелерге, кешіктерге, сулулықтарға, қауындарға және сырқауларға арналған. Бұл басым өнері елдік-родовалықтарын, өзгертулерді, тараптарды, рауханларды, жайыларды жасауға үйретті.

Күрделі діни: - Түрік халықтарының діндері орыс жасақтары, тенгрі, буддизм, христианлықтық қамқорлық, ислам және өзге рухани ұстанымдарды қамтылайды.

Адаттар және рухани мəнгіліктер: - Түрік халықтарының әдет-адаттары, салт-дәстүрлері, қызметке арналған амандасулары жағдайларды жасау үшін қолданылған. - Бірнеше Түрік халықтарының басым біліктері, дəрігерліктері, медициналық өнерлері және байыршилары тарихи тексеріледі.

Бұл кездесу кезеңіндегі тексерілуі тура жасауға мүмкін емес, себебі бұл тарихы және рухани ұстанымдар үшін олардың деректерінің, келесі тарихи зерттеулердің және айтарларының бірінші жиынтығы бар. Ал сіз Түрік халықтарының тарихы және рухани құндылығы туралы қысқаша мағлұмат алу үшін басқа қайсар деректері мен зерттеулері бойынша тапсырма жасай аласыз.