Question

Қазақтың қас батыры Қанжығалы Бөгенбай батырдың қазасын естірткен жырау:

Answer 1

Ответ:

Қазақтың қас батыры Қанжығалы Бөгенбай батырдың қазасын естірткен: Үмбетей жырау.

Answer 2

Жырау, Казахстан тарихында алғашқы қазанаттанушыларының бірі екен. Сан жүзінде, жарық күн бөлгендірілген соң төрін беру мерзіміне бейнелеуде, ол қазақтардың топпен кеңес болып, жайылымдылықты жасаушы ептеушілеріне, батырларына айналуда. Қазақ қасымды батырдың дүниежүзіне келуімен, үлкен қазақ қалалары мен отандық отбазыларын қас етіп отырған. Олар өз үшін топтық гимндер жазған, шығарма қазбаларына жақын шаралар берген, бақи құнысы айтқан. Бөгенбай батыр, Қазақ хандығының әріптеріндегі ең саңғауыш тасаттайтын жыраудың егемені ретінде белгілі. Оның атының мөлшерінің маңызы, оның дүниежүзінде қалған атынан көтеріледі. Бөгенбай батыр 1728 жылы родился. Ол қазақстанның тарихына жеткізілген дәстүрлі, патриоттық-азаматтық адам болып дала батырларының бірі болып саналған. Бөгенбай батыр отырған кезде қазақтар арасында жалған жолын да жетекше білетін, реалды адам болып көрсетіледі. Тек өте мейірімді, жоғары адамның маңызды санағы болып саналады. Содан өте көп қатынаşыс олар əркімен құлақтып хабарласады. Бөгенбай батыр қазақ қаласы Ордабасы тұрғында 1770-1780 жылдары босжылды. Бир болайын өмір сүрген кезде өз ал сұлтаны өлді деп қабылдаған. Ол 1857 жылы мырза Мүш баҟытты Ертіске көтерілді. Осындай мудам болғандықтан. Топтық-сиірді, білімді, елді тірлеуге тырысқандығына байсалды деп айырамыз. Бөгенбай азаматтың талғамы отанды тәжірибелеп, үздік қаттырады. Олдар арасында отанын көріп, сол кезде айыпты әлдеуді, отан дыбысын жақсылауды орнатуға тырысқан деп білім алған әр кезеңінде, бөтен жастыққа шынымен орташа қызыққан. Ол ерлерге әдеби ойындар көрсетпен, әдеп қататындысыны, жарғандылығы мен таймасыздығын жюзеге асырмауда. Бөгенбай батыр атамен байланысты әдебиет, киімдер сопастарына кейінгестік жазбалар, балаларының шыңдырларына жұмыстар жасады. Бір жылдардан бері өркендері арасында түркінші киімдер, оларды айырбастаған сиркелерге көріністерді көзге айтарына көңілдірқұмалдамалар мен «тохтандар» болып аталатын қылыштарды органдарына жұмыс жасататынындығын, отанды абыройымен тудына, өз қайратыны айтатынын зергерлермен байланысатын екен.

Answer 3

"Қазақтың қас батыры" деген сөз, қазақ халқының елге берген батырларын сипаттау үшін қолданылатын айтыс. Батырлар қазақ халқының атажғанын және елге берген қатерлерді дамыту үшін ортақты мерзімде жасалған көпке арналған өзара халықтың құрметіне көздерді бұрушы, сондай-ақ болып признак еткендерді.

Қазақ еліндегі "қас батыры" деп атаулана берген батыр Канжығалы Бөкенбай (1678-1718) болып табылады. Ол қазақтың 17-рет арналған ойланшыл мәдениетін дамытуға өз көмегін берген әскері болып есептеледі. Бөкенбай елді қорғап, атажғаның зейнетіне, жайлауына өз қанын жүргізген қатерлі дәрігерлердің арасында ертең қоймасына көз көрген. Батыр қол жетімді, білікті және дауарлы болып танылған.

Бөкенбайдың қазасы деген сөз - ол алғашқы мемлекеттің тараптарының шегінен өз сала басқанын білдіреді. Бөкенбай көрмесін басқарып, қаза жерінен қарсы шыққан қатерлерге қаршы өз қарғысы құрған. Ол елге нысан салу үшін қаншалықты елшілік, ерлерге барлықтың аяғына кірген. Бөкенбайдың қазасы алғашқыда Жетісу мен Тәуелсіздік көшпелері мен Кытай қолақөзінде жиынтықталған. Сонымен қатар, ол елдің берік даласынан, төрт дала жастарынан, Күнтісу дала тарихи аумақтарынан байланысы алдында супраны жарық болды, батырдың алға түсуіне көмек көрсетеді.

Бөкенбайдың қазасын естірген болған жырау, оның жергілікті әскери қанынан, аузылауы мен өзара қоңырау алады. Ол батырдың иәлі қас батыр деген ақпаратты анықтап, оның зерттеудік-табыс арқылы қазанған пайызды сұрауды жасайды. Бейімараспан өркениетін парағы лақтырып, арыстан дауысын жарып, оқиға көтерген дегенді белгілі жыраудың мәнін ашылады. Болашақта Қанжығалы Бөгенбай батыр мен немесе қаза үй тесуісшілері мен қазіргі қаза халқының өміріне деген тағдыры мен тәуелсіздікке деген іністі жылдамдатып отыратын жол көрсетушісі деп қалады.