Question

Бөктеру» сөзінің мағынасын ата. Аттың аяғын тұсаулап қоюТаза, ұқыпты деген мағынаны білдіредіБір нәрсені ердің арты жағына қойып, екі қанжығамен байлауКөлік үстінде отырып бір нәрсені ердің алдыңғы жағына көлденең салуКөш кезінде барлық заттарды жинау айтыңдаршы​

Answer 1

Ответ:

Тіліміздегі «қанжыға» сөзі моңғол тілімен ортақ тұлға. моңғолша — ганзга. Дегенмен, кейбір түркі тілдерінде, атап айтсақ, қырғыз тілінде «қанжыга» тұлғасымен қатар, «бөктөргө» сөзі де қолданылады. «Бөктеру» етістігінің осы сөзбен байланысты туғандығы анық. Хакас тілінде: тиргі — қанжыға. Бұл деректі тілге тиек етсек, қырғыз тіліндегі «бөктерге»—екі түбір қосындысы. Олар: «бөк» және «тергө». Енді осы сөздерді түркі тілдерінен іздестіргенде мынадай деректерге тап боламыз. Хакас тілінде: поғ — байлау, байлап тастау; якут тілінде: төргүү — жіңішке қайыс. Бұларды былай қойғанда, тунгус-маньчжур тілдерінде: туру - қайыс. Тұлға жағын (дыбыстық құрамын) былай қойғанда, бұл екі сөздің қосындысы ердің соңғы (артқы) қасына өткізілген заттың тегіне және атқаратын қызметіне де сәйкес келіп, беретін мағынасынан да бірлестік табамыз: поғ + төргүү. Қосылған сөздер қазақ тіліндегі заңдылыққа байланысты және соңғы сөздің алғашқы сөзге ықпалы нәтижесінде «бектергі» болып өзгеруі орынды құбылыс. Бұл сөзді қазіргі тұрғыдан қазақшаласақ — «байлау қайыс» түсінігі туады. Тілімізде «қанжыға» сөзі орныққаннан кейін, «бөктергі» сөзі қысқара түсіп (бөктер), етістік қалпында ғана сақталғандығы аңғарылады.[1]

Дереккөздер

Answer 2

Сіздің сұрауыңызда "Бөктеру" сөзінің мағынасына қарамастан ата беремін. "Бөктеру" сөзі қазақ тілінде пайдаланылатын арнайы дайындау сөзі болып саналады. Ол "бөктеру" дегенімізді басып жатуды, тазалау, тазарту, тазарлау, жасыру саласында пайдалану мағынасын атайды. Бұл сөз өзін барлық заттарды жасыру, тазалау және жасыртындыру арқылы байланыстырады.

"Аттың аяғын тұсаулап қою" деген мағынасы атты аяқтарды тазалау және байлау арқылы жасыруды көздеуге ие болады.

"Таза, ұқыпты деген мағынаны білдіреді" дегенімізде "таза" сөзі бір затты жасыру, тазалау және тазарту арқылы байлау мағынасын атайды. "Ұқыпты" сөзі де "ұқыптау" дегенімізде көмек көрсетуді, бір затты ұқыптау және тазарту арқылы жасыруды айтады.

"Бір нәрсені ердің арты жағына қойып, екі қанжығамен байлау" деген мағынасынан байланыстырады. Бұл мағына жасырындыруды алдыңғы жағына қойып, артында байлауды көздеуді айтады.

"Көлік үстінде отырып бір нәрсені ердің алдыңғы жағына көлденең салу" деген мағынасында көлік үстінде орналасу, артында отырып, алдында байлау және көлденең салу арқылы жасыруды көздеуді айтады.

"Көш кезінде барлық заттарды жинау айтыңдаршы" дегенімізде "көш кезінде" деген мағынасы орналастыру, барлық заттарды жинау және айтып беру бойынша тәртіп беруді көздеуді айтады.

Егер басқа сұрауыңыз болса, қосымша анықтамалар беруіңізге ыңғайлымыз.