Question

Берілген жұрнақтардың түрін, қолданысын, сөзге үстейтін мағынасын түсіндіріп, сөйлемдер кұрастыр -сыз / -сіз, -шыл / -шіл, -кы / -кі.

Answer 1

Бұл жұрнақтардың барлығы да сөз тудырушы жұрнақтар болып табылады.

-сыз/-сіз жұрнақтары - есімдерден сын есім жасайтын жұрнақтар.Мысалы:бала+сыз,үй+сіз,ұят+сыз т.б.Ол далада үйсіз жүрген қаңғыбас емес пе еді?

-шыл/-шіл жұрнақтары:
1) Есімдерден сын есім жасайтын жұрнақтар.Мысалы:ұйқы+шыл,кек+шіл т.б.Менің әкем өте ұйқышыл.
2) Сын есімнің салыстырмалы шырай жұрнақтары.Мысалы:ақ+шыл,көк+шіл т.б.Әсемнің көйлегі ақшыл.

-қы/-кі жұрнақтары:
1) Етістіктің қалау райының жұрнақтары.Мысалы:қайт+қы+ң келеді,кездес+кі+сі келу т.б.Сенің үйге қайтқың келе ме?
2) Етістіктен зат есім жасайтын жұрнақтар.Мысалы:кес+кі,жина+қы,шап+қы т.б.Ол үйден шапқыны іздеп әлек болды.
3) Есімдерден сын есім жасайтын жұрнақтар.Мысалы:қыс+қы,іш+кі,сырт+қы т.б.Ішкі бөлмеде балалар жатыр.

Answer 2

Сіздерге әр бір түрдегі жұрнақтардың мағынасын түсіндірейін:

1. "-сыз" / "-сіз": Мына қалай қолданылады:

   • Бірінші мысал: "Өзіңізге бағдар беріңіз" - "өзіңіз" сөзінен алынғанда, "сыз" жұрнақы қосылады, мағынасы "өзіңізге" - "сіздерге".
   • Екінші мысал: "Менің сәтімізді көрсетіңіз" - "сәтіміз" сөзінен алынғанда, "сіз" сөзінің жұрнағы болып "сізге" мағынасын тауып, "көрсетіңіз" сөзімен біріктіреді.

2. "-шыл" / "-шіл": Мына қалай қолданылады:

   • Бірінші мысал: "Баланы жылдамдықпен аңырттыңыз" - "жылдамдық" сөзінен алынғанда, "шыл" жұрнақы қосылады, мағынасы "жылдамдықпен".
   • Екінші мысал: "Ойыңызды шаттандыңыз" - "ой" сөзінен алынғанда, "шаттандыңыз" сөзімен біріктіреді.

3. "-кы" / "-кі": Мына қалай қолданылады:

   • Бірінші мысал: "Мектепке кітап тапсырып алдыңыз" - "мектеп" сөзінен алынғанда, "кітап" сөзіне "-кы" жұрнақы қосылады, мағынасы "мектепке кітап".
   • Екінші мысал: "Ойыңыздың терезесіне сәйкес келеді" - "терезе" сөзінен алынғанда, "сәйкес келеді" сөзімен біріктіреді.

Уақытты тасымалап, сізге төмендегі сөйлемдерді құрып беремін:

• "Сізге осы кітапты тапсырып беремін."
• "Маған осы жақшы киімді көрсетіңіз."
• "Кез келген айтысқан сұрақты жауаптайсызба?"
• "Қоңырауыңызға сәтті түрде қойылды."
• "Өзіңізді жақсылап, ақысыз таратып алыңыз."
• "Біздің ойымыз үшін болашаққа деген нәсіхаттарыңызды қабылдаңыз."