Question

Написать әссе на одну из тем: 1)дала заңы2)уш жүзден шыққан билер3)жастар арасындағы ьәртіп бұзушылық​

Answer 1

Ответ:

Ақша бабасынан елшілік, ел басқару жолдарын үйренеді. Ал Жалаңтөс әскери қолбасшылық дағдыларына үйреткен.

Медресені тамамдаған Әйтеке туған ауылына оралып, әкесімен ел басқару істеріне араласа бастайды. 21 жасында Бұқара мен Самарқан төңірегіндегі қазақ, өзбек, қарақалпақтардың бас биі болады. Ал жиырма бес жасында Кіші жүз халқы оны бас би етіп сайлайды. 1680 жылы Салқам Жәңгірдің ұлы Тәукені хан етіп сайлауға айрықша ат салысады. Кейін Тәуке хан құқықты "Хан кеңесін" сайлап, Әйтеке Кіші жүз атынан осы кеңестің мүшесі болып сайланған. Осы тұста елге жаңа заң үлгілерін жасау керек болды. Тәуке хан, Әнет баба, Соқыр Абыз, Майлы, Төле, Қазыбек т.б. билердің қатысуымен 1684 жылы "Жеті жарғы" қабылданды. Бұл заңдар жинағы қазақ қоғамындағы феодализмді нығайту бағытында маңызды рөл атқарды.

Әйтеке ресми түрде хан кеңесшісі болды. Ол орталықтандырылған біртұтас қазақ хандығын құру жолында белсене ат салысты. Төле және Қазыбек билермен бірге Тәуке ханнан Абылайға дейін қазақ мемлекеттігінің эстафетасын алып өткен секілді. Қазақ елінің үш жүзінің бірлікте, тату өмір сүруінің қамын ойлаған қамқоршы болды. Өзін дана, әділ би, аузы дуалы шешен, ішкі жөне халықаралық күрделі мәселелерді шешуде төреші, жоңғар басқыншыларына табанды қарсылық көрсетуді ұйымдастыру жолында үлкен үлес қосқан озық ойлы қайраткер ретінде таныта білді.

Answer 2

Тақырып: Дала заңы

Дала заңы — бір елдің дамуы мен даму күшінің негізгі қатарындағы қазіргі деректер жинағынан тұратын, олардың күштік келісімі мен барлық заңнамалық құқықтарын қамтамасыз етуіне арналған жүйе. Даланың заңдарының бірі — өткен жылдардың тарихы арқылы тұратын тарихи заңдар. Басқа да даулеттердің даласында жазылған заңдар жоқ. Даланың заңдары — оларға келісім арқылы қойылған заңдар. Даланың заңдарын жүзеге асыруда, ол заңдың ерекшелігі мен оларды орындаушылардың міндеттері көзделеді. Шүбертін М.Т. даланың заңдылық танымынан "Мұрат тақтасы" романындағы "Таңдай саяхат"тың бірінші бөлігінде түсіндіреді. Таңдай — өз елінің жеріне қайта оралатын кейбір заманның жасаған киімінің бірнеше дала басып, өз еліне орналастыруына көмектеседі. Бірақ заңдық күштерде алғаш рет даланың заңы ретінде танылған, бұл жерде Қазақстанда даланың заңдығы деп аталған заңдық күштердің құрылымы мен функ-ционалды орындары жазылады. Бұл құрылымдармен жұмыс істеп отырған даланың заңдық күштері ақпараттық, журналистік және әдеби жанрлардағы тапсырмалардың орындалуымен, даланың қозғалушыларының қамтамасыз етуімен, оның басқа да көзқарасты жанрларымен қатар ахуалы мен қазіргі заманның көзқарастылық проблемаларымен байланысуда, аналитикалық мақалалар мен дәрістер жазуымен, өз әлеуметтік күшін, басты аймақтар мен қалаларды біріктірген, жерлерін бір-бірімен жалпылай байланыстырып, қоршағанда дала заңының қазіргі күніндегі туындылығын түсіндіреді.