Question

7-тапсырма. Төмендегі жоспарға сүйене отырып, «Асыл әжем» тақырыбына эссе жазыңдар.1. Әже – отбасының ұйытқысы2. Әже тәрбиесі3. Әжемнің ертегілері​

Answer 1

Ответ:

Әже - баланың әкесінің, сондай-ақ, анасының шешесін атайтын, туыстық қатынасты білдіретін атау. Одан арғылары үлкен әже немесе ұлы әже деп аталады.[1]

Қазақ отбасындағы әже орны ерекше әрі қадірлі. Әже - отбасының ғана емес, әулеттің де ұйытқысы, ағайын- абысындардың бірлігін, татулығын сақтайтын сыйлы анасы, кейінгі жастардың, келіндердің тәрбиешісі әрі ақылгөйі Қазақ қоғамында әдетте жас отау иелерінің тұңғыш баласын әжесі бауырына салады. Бала ата-әженің кенжесі саналып, немерені әжесі тәрбиелеп, бағып-қағады. Әже мен немере арасындағы туыстық байланыс өте нәзік әрі берік. Балажан қазақ үшін ата мен әжеге жас сәби жай ғана ермек емес, тәрбиеленуші ерекше субъект. Тарихта күллі рулы елге ана болып саналған Айпара әже, Домалақ ене, Зере, Айғаным секілді әжелердің бейнесі аңыз-әңгімелерде, әдеби шығармаларда сомдалған.

Answer 2

Әже (атам) кез келген отбасының ішінде аса тамаша негізгі жағдайларды қамтитатын, тәрбиелеу және балаларды дамыту жолдарын белгілеу болатын елестік рөлді атқаратын меше. Бұл ата-ана үшін қатты маңызды болып табылады, сондықтан олар балалардың оқыту процесін, психологиялық дамуын өз жетіспеуіштерімен бірге басқаруға арналған жағдайда, олардың жасынан бастап барлық жетістіктерге жетуіні талап етеді.

Әже (атам) – отбасының ұйытқысы болып, балаларды дайындамайтын ата-ана рөлін ойлау керек. Олар өздерінің діни, мәдени, оқу-әдістемелік негіздерін балаларға арнайтын кез келген мәселелерге шешу көмегін беруі керек. Әже тәрбиесі балаларды өзінің бірінші мүмкіндіктерін тудыратын мектеп емес, оқиғалар, кітаптар, қарым-қатынас бойынша білім мен тәрбиеге арналған негізгі көмекшіді. Ол балалардың пікірлерін дамыту, оларды деңгейлендіру, көркемдіктермен бас салу жолдарын табуға көмектеседі.

Әжемнің ертегілері – бір ата-ананың балаларымен бірге өткен кезеңдерді өзінің тәрбиесін, білімін қалыптастыру мен балаларын өзінің тамаша мәнерлерімен жетілдіру мәселелерін жасауға болатын ортақ жүйе. Олар бір жаңа ата-ана боларақ орын алатын, бірінші мүмкіндіктерін балаларына беретін, өз мәдениетін, қалыптасу жолдарын балаларына үйрететін болады. Әже тәрбиесінің бастапқы нысаны ата-аналарының оқыту жолдары, даму планы, оқулықтары болып табылады. Әжемнің ертегілері балалардың жаңа жағдайларға адаптациялауында, дамуында қажетті рөл атқаратындарына сенімділік таңдайды.

Салт-дәстүрлі сөзбен айтқанда, әже (атам) отбасының басқарушысы, тәрбиелеушісі және оқытушысі ретінде орын алатын рөлді таңдайды. Олар балалардың дамуын, білімін, өз мәдениетін жетілдіруге көмекші болып табылады. Әже (атам) тәрбиесі балалардың жаңа білім алу процесінде, жастар арасында тақырыпты, адамгершілікке арналған мәселелерді талдау жолдарын ашуға көмек етеді. Әжемнің ертегілері де балаларды жаңа атам-ана, тәрбие берушілерге, оқушыларды жастар арасында таныстыру жолдарына өз қолжетімділігімен көмек көрсетеді.