Question

Қазақстан аумағындағы мыс дәуіріндегі ең атақты мәдениеттердің бірі – Ботай мәдениеті.Неолит дәуіріндегі Атбасар мәдениетін дамытқан Солтүстік Қазақстан өңірін мекендеген ежелгі тұрғындар энеолит дәуірінде Ботай мәдениетін дамытты. Ботай мәдениеті Жайықпен Ертіс өзендерінің аралығын алып жатыр. Ботай қонысы.Солтүстік Қазақстанда,Айыртау ауданы,Есіл өзенінің оң жақ саласы, Иманбұрлық өзенінің оң жағасындағы еңіс алаңқайда орналасқан. Ботай үйлерінің қабырғасы бір - біріне жалғастырылып салынған бірнеше тұйықталған бөлшектерден тұрады. Ботайлықтар шаруашылық құралдарын түрлі тастардан,сүйектерден жасаған. Ботай қонысынан тастан жасалған пышақ,қанжар.гарпун, жебенің, найза ұштарының көптеп табылуы аңшылық кәсіптің маңызды рөл атқарғанын көрсетеді. Қыштан ыдыс жасау дамып,оның сырты безендірілген. Қыш ыдысқа өрнектер салу үшін арнайы қалыптар дайындалған. Алғашқы жылқы өсірушілер. Ғалымдардың пайымдауынша, жылқыны қолға үйрету мәдениеті 5500 жыл бұрын болған.Ботай тұрағынан жылқының көптеген сүйегі табылған. Ботайлықтар жылқы сүйектерінен құрал – саймандар мен қару – жарақтар, үйге және табынуға керекті заттар жасаған. Мысалы, жылқының жілігін ұштап, ағаш қашайтын құрал жасаған. Ботай мәдениетін жасаған адамдардың жылқыны қолға үйреткендігі аса маңызды жаңалық болды. Әлем ғалымдары жылқыны алғаш қолға үйрету ежелгі қазақ даласында болғандығын мойындады. 1 -тапсырма. Ботай мәдениетін сипаттаңдар,оның ерекшеліктері неде деп ойлайсыңдар? Ботайлықтар баспаналарды қалай салған? 2-тапсырма. Мәтіннен ботайлықтарда мал шаруашылығы дамығанын көрсететін дәйектерді табыңыз. Ботайлықтарда мал шаруашылығының дамуын сипаттаңыз. Дескриптор Білім алушы - мәтіннен ботайлықтарда мал шаруашылығы дамығанын көрсететін дәйектерді атайды; - мал шаруашылығының дамуына сипаттама береді; - Еуразия даласында алғашқы жылқыны ботайлықтар қолға үйреткенін атайды. 3- тапсырма Берілген мəліметтердің ақиқат немесе жалған екенін анықта Мəлімет Ақиқат Жалған Ғалымдар бірауыздан Ботай қонысында жылқылар қолға үйретілген деген пікірді ұстанды. Ботай тұрағынан 70 мың түйенің сүйегі табылып, ғалымдарды таңғалдырды. Ботай жылқысын зерттеп білуге Солтүстік Қазақстан облысына Новосібір, Мəскеу, Англия, Германия ғалымдары келді. Еңбек құралдарының арасында темірден жасалған заттар көп кездескен, демек ботайлықтар темірді игерген. Еңбек құралдарының арасында мыстан жасалғаны да кездеседі. Демек ботайлықтар мысты игере бастаған. Ботай мәдениетін сипаттаңдар,оның ерекшеліктері неде деп ойлайсыңдар? Ботайлықтар баспаналарды қалай салған?

Answer 1

Ответ:

маған да керек өтініш көмектесіңішші

Answer 2

Ответ:

Көмектесіпжберіііңііізздершііі

Answer 3

Сіздің сұрағыңыз өте еңбегі жоғары мәліметтер тізімімен толтырылған. Сізге көмек көрсету мақсатында, менің білгімнен қолдана отырып, сіздің сұрағыңызды толық жауап беруім мүмкін. Ботай мәдениеті туралы бірінші сапалы толық мәліметті берейім.

1-тапсырма: Ботай мәдениетін сипаттаңдар, оның ерекшеліктері неде деп ойлайсыңдар? Ботайлықтар баспаналарды қалай салған?

Ботай мәдениеті бойынша кейбір сипаттамалар:

• Географиялық орналасу: Ботай мәдениеті, Солтүстік Қазақстанда, Жайықпен Ертіс өзендерінің аралығында орналасқан.
• Аймақ өзендерінің мәдениетке көмек қызметі: Ботай қонысы, Солтүстік Қазақстандағы Айыртау ауданында орналасқан. Есіл және Иманбұрлық өзендеріне жақын болуы қоныс бойынша алғаш рет кездесетін жерлер болып саналады.
• Жылқылардың жасалуы: Ботайлықтар мал шаруашылығын жетістікті жылқыларды қолдану арқылы дамытқан. Темірден жасалған құралдар мен жазу құралдары өз жылқыларын жасау үшін пайдаланған.
• Құралдар мен заттар: Ботайлықтар темірден, мыстаннан жасалған құралдарды пайдаланған. Темір жасалу үшін арнайы қалыптарды да бірінші рет пайдаланған.
• Баспаналардың орналасуы: Ботай үйлерінің қабырғасы бір-біріне жалғастырылып, салынған. Бірнеше тұйықталған бөлшектерден тұрады.

2-тапсырма: Мәтіннен ботайлықтарда мал шаруашылығы дамығанын көрсететін дәйектерді табыңыз. Ботайлықтарда мал шаруашылығының дамуын сипаттаңыз. Дескриптор:

Мал шаруашылығы бойынша дәйектер:

• Ботайлықтар жылқыларды, металларды жасау жолдарын зерттеу арқылы мал шаруашылығын дамытқан.
• Жылқыларды жасау үшін мыстан мен темірді пайдалануы ботайлықтардың мал шаруашылығын дамытуға көмек көрсеткен.
• Мал шаруашылығының дамуы бойынша кейбір деректердің орнатуы, биіктігі, сымаларды қолдануы жасақта артастырылғанын көрсетеді.
• Жылқылардың дамуы арқылы ботайлықтар құрылым жасау, ойнақ құрылымдарды жасау жолдарын дамыту мүмкіндігін ашық айтып отырады.

3-тапсырма: Берілген мəліметтердің ақиқат немесе жалған екенін анықта Мəлімет Ақиқат Жалған:

• **Ботай қонысында жылқылар қолға