Question

Латын әліпбиіне көшу қаншалықты маңызды? эссе​

Answer 1

Ответ:

Латын әліпбиіне көшу қаншалықты маңызды?

Еліміз бен халқымыз үшін 2017 жылдың 26 қазаны айтулы күн болып, есте қалды. Бұл күні Елбасымыз Н.Ә. Назарбаев «Қазақ тілі әліпбиін кириллицадан латын графикасына көшіру туралы» Жарлыққа қол қойған болатын.

Бүгінгі жаһандану дәуірінде қазақ тілінің латын әліпбиіне көшуі қазақ тілінің халықаралық дәрежеге шығуына жол ашатыны анық.

Елбасымыз кезекті жолдауларының бірінде "Біз 2025 жылдан бастап әліпбиімізді латын қарпіне, латын әліпбиіне көшіруге кірісуіміз керек" деген болатын. Латын әліпбиіне көшу тіл тазалығын қалыптастырады.

Латын әліпбиінің қажеттілігіне біздің көзіміз айқын жетіп отыр.

Бұған көршілес елдердің әліпбиі мысал бола алады: Түркия латын әліпбиіне 1928 жылы көшсе, Өзбекстан, Әзірбайжан КСРО ыдырағаннан кейін ауысты.

Дегенмен, бұл мәселеде асығыстық танытпай, қоғаммен де талқылап, әліпбиді құрастыруда үлкен сауаттылық таныту қажет. Себебі ғылым мен техниканың талап етуі арасында тілімізге нұқсан келмеуі керек.

Қазақ жазуының тарихына тоқталар болсақ, 900 жыл бойы қазақ жерінде араб әліпбиі қолданылып келді. Латын әліпбиінің негізінде жасалған жазу үлгісі 1929 жылдан 1940 жылға дейін қолданылып, ол кейін кириллицаға ауыстырылды. 1940 жылғы 13 қарашада «Қазақ жазуын латындандырылған әліпбиден орыс графикасы негізіндегі жаңа әліпбиге көшіру туралы» заң қабылданды.

Қорыта айтқанда, латын әліпбиіне көшу әлемдік ғылыми, тілдік кеңістікке кіру үшін қажет, сонымен қатар бұл серпіліс ұлтымыздың санасын бұғаудан босатады, қазақ халқы ертеден қолданған әліпбиімізге қайта оралып, ұлттық санамыздың қайта жаңғыруына жол ашатыны анық.

Answer 2

Латын әліпбиі – біртұтас мәтіндерді жазу және оқу үшін қолданылатын бірінші және анық белгілерді біріктіру жүйесі. Бұл алфавиттің тарихи мәні көптеген аспаптар мен культуралық байланыстармен байланысуында айқын. Латын әліпбиінің көзіне келгендердің бірі – оның Рим Империясының мемлекеттік тілі болып табылған болуы. Бұл тіл жасаушылардың бас тартқан адамзаттың барлық әлемге шетелдігінді айтуында да маңызды рөл атқарған.

Латын әліпбиі өте тиімді және әр тілге қолдануға болатын орнатуларға ие. Бұл барлық Латын болмақан тілдерге арналған шетелдік белгі жүйесі ретінде қолданылды. Қоғамның бірінші штампы болған маңызды жағдай – халықаралық коммуникацияның дамуын қамтамасыз ету. Латын әліпбиі арқасында бірнеше деңгейде тіл білу, тілді талдау және үлгілеу жүйесін үйрену мүмкіндігі болады. Бірақ бұл жүйелерге өту кезінде оқушының кез келгеніне қарай жетіледі, бірақ бұл жүйелерді меңгерген оқушы өз тіліні де керек мезгілде үйренеді.

Латын әліпбиінің басқа маңызды болатын аспап – медицина, ғылым, білім, мәдениет, бизнес және саясат саласында қолдану. Бұл әліпбиі арқылы медицинадағы әр түрлі белгілерді түсіну, ғылымды жазу және оқу, мәдениеттік аймақтарда адамдардың арасындағы байланыс қалай тұруыны тану және белгілеу, бизнес ақпараттық мәнділікті жазу және оқу – барлық бұл салаларда Латын әліпбиінің рөлінің маңызды болып табылады.

Сонымен, Латын әліпбиі тарихи, культуралық, коммуникациялық және білімге арналған көптеген маңыздылықтарға ие. Бұл жүйе болашақ поколдардың білім, ғылым және көптеген салаларда кемел тілдерді үйренуге және өз білімдерін басқа да адамдарға толтыруға көмектесу мүмкіндігін береді.