Question

«Шарын» ұлттық саябағы қай жерде орналасқан? Ол қай жылы ашылды? Құмдауытты жардың биіктігі қанша? Қандай өзен ағады? Қызғылт қамалдар неге ұқсайды?

Answer 1

Ответ:

Алматы облысы, Райымбек ауданында орналасқан Шарын шатқалы - Қазақстанның көрікті жерлерінің бірі. Шарын шатқалы табиғатының әсемдігі мен көзтартар ерекше сұлулығымен белгілі.

Шарын шатқалында биіктігі 150-300 метрге дейін жететін «Қамалдар аңғары», «Жалмауыз кемпір шатқалы» және т.б. құмды жарлар бар. Жергілікті халық шатқалды «қорғанды қамалдар аңғары» деп атайды. Аңғар ұзындығы шамамен 2 шақырым, ені 20-80 метрге дейін барады. Шатқалдан ежелгі суретшілердің төл туындыларын көруге болады. Жабайы аңдардың бейнесі арқылы бұл аймақта палеолит дәуiрiндегі құс-жануарлардың мекендегенін аңғаруға болады. Сондай-ақ, аңшылық пен саятшылық кәсіптердің болғаны нақты айқындалған.

Шатқал бойымен ағатын Шарын өзені Алатаудан бастау алып, Іле өзеніне құяр жолында Жалаңаш үстіртін кеседі. Шарын өзеніне кіші өзендер келіп құяды. Өзен ағысы секундына 10-12 шақырымға жетеді. Бұл ағыс рафтинг спортына жарамды. Өзеннің арнасының кеңдігі 35-40 метрге дейін жетеді.

Шарын шатқалының аумағына өзенмен бірге Шетен тоғайы енеді. Тоғай негізі соғдиян шетенiнен (Fraxsinus potamophila) құралған. Әлем бойынша мұндай тоғалар екі жерде ғана бар. Бірі Қазақстанда Шетен тоғайы сақталса, бірі Солтүстік Америкада ғана сақталып қалған. 1964 жылы Шетен тоғайы табиғат ескерткіші деп жарияланды.

Шарын шатқалының табиғаты жануарлар мен өсімдіктерге бай. Бұл жақта ұя басатын құстардың 103, бауырымен жорғалаушылардың 25, сүтқоректердің 62 түрі мекендейді. Шатқалда өсетін 1500 өсімдіктің 17 түрі «Қазақстан Республикасының Қызыл кітабына» енген.

Answer 2

«Шарын» ұлттық саябағы Қазақстан Республикасында орналасқан. Онда ашылды жер жатқан жыл бойы. Құмдауытты жардың биіктігі айырым болуы мүмкін, бірақ оның орташа биіктігі басқа айырымдарға байланыстырыла алады. Орташа айырым көлемі 2,500-3,000 метр болғаны мүмкін.

«Шарын» қамалдарының қызғылт қамалдармен ұқсайды деп тұра маңызды міндеті табылмаса да, олардың маңызды ішкі ақпараттары жайлы деректер жоқ. Қазіргі кезде олар теріс түйімдерден сондай-ақ туған, кең талау жасау үшін қамтар көлемге ие болады.

«Шарын» қай ағады жайлы өзендері жайлы деректер жоқ. Бірақ осы саябақтың ортасында қараса көпшілік аудандар өзендері бойында жатады, сондықтан оларды қолдануға жаттығушылықтары жасалған.

Кез келген қатар саябақтарда мемлекеттік қасиеттерге немесе тарихи оқиғаларға байланысты қамтамасыздандыру үшін қызмет етілетін болады. Сондықтан, сіздің сұрауыңыздың деталдарын екінші бағытта білуі мүмкін болады.