Question

Қытай Кенесарыны және оның әскерлерiн өз жерiне жiберуден неге бас тартты?​

Answer 1

Ответ:

Кенесары Қасымұлы бастаған ұлт-азаттық қозғалыс (1837-1847 жылдар аралығы) — қазақтардың патша үкіметіне қарсы барынша бұқаралық және ұзаққа созылған көтерілістерінің бірі болды.



Кенесары Қасымұлы

Көтерілістің себептері, мақсаты және қозғаушы күштері

ХЫХ ғасырдың 20 — 30-жылдарында отаршыл өкімет билігі мен қазақ халқының арасындағы қарым-қатынас елеулі түрде шиеленісе түсті. Біріншіден, Кіші жүз бен Орта жүздегі хан билігінің жойылуы сұлтандардың, билердің және батырлардың едәуір бөлігінің наразылығын туғызды. Екіншіден, патша үкіметі қазақ халқының ежелден келе жатқан дәстүрлі жерлерін әскери бекіністер салу үшін жаппай тартып ала бастады. Үшіншіден, бұрын Ресейге ешқандай алым-салық төлеп көрмеген қазақтарға ендігі жерде жасақ, түтін салығы, жол салығы сияқты алым-салық түрлері көбейе түсті, қазақ өз жерін өзі жалға алып, пайдаланатын күй кеше бастады. Төртіншіден, патша үкіметінің әскери отрядтары қазақ ауылдарына шабуыл жасап, күн көрсетпеді. Осының бәрі байырғы жергілікті халықты (номадтарды) қатты күйзеліске ұшыратты, олардың күн көрісін қиындатып жіберді.

Көтерілістің басты мақсаты қазақтардың патша үкіметі тартып алған ежелгі жерлерін өздеріне қайтарып алу, округтерді тарату, отаршылар енгізген алым-салықтарды жою еді.

Көтерілістің қозғаушы күші қатардағы қарапайым көшпелілер, сондай-ақ старшындар мен би, батырлар, тіпті сұлтандар да болды. Көтерісшілердің қалың қолына үш жүздің атақты батырлары жетекшілік етті.

Көтеріліске қатысушылар негізінен қазақ халқы еді. Бірақ олардың арасында орыстар мен башқұрт, өзбек, қарақалпақ, түрікмен, тіпті поляктар және басқа халық өкілдері де болды. Олардың кейбіреулері ханның ерекше сенімі мен құрметіне ие болып, жоғары лауазымды қызметтер атқарды. Мәселен, Кенесарының өзінің хатшысы бұрынғы орыс солдаты болды. Наурызбай сұлтанның атқосшысы да Николай Губин есімді орыс еді. Татар Әлім Ягудин Әскери кеңестің мүшесі болатын. Дипломатиялық қызметке ханның атынан өзбеқ Сейдаққожа Оспанов басшылық етті". Бұлардың бәрі де Кенесарыға жақсы ұйымдастырылған тәртіпті әскер құруына көмектесті және көтерілісшілерге өздерінің жеке тәжірибелерін үйретті.

Кенесары Қасымұлы - аса көрнекті мемлекет қайраткері

Answer 2

Қытай Кенесарыны және оның әскерлерін өз жеріне жіберуден бас тарту болашағына бірнеше себеп болуы мүмкін:

1. Семеңдік бастау: Қытай әскерлері Семеңдік жеріне жіберілген жерді территориалды құрметке орай ұсталды. Бұл аймақтардағы аяқтардан жақындықта жету үшін жеке стратегия жасалды.

2. Кенесарының маңызды қауіпі: Қытай Кенесары, оның болашағына жазылған жерлерді жеткізу мен ашу үшін маңызды болуы мүмкін болатын ғана сияқты аларды территориалды басу үшін өз өкілдіктерін жасауға қарайды.

3. Геополитикалық жаңалық: Геополитикалық жаңалықтар, сіяси және экономикалық салаларды қамтамасыз ету мақсатында армияның өзіне болмаған тұрақты жерге жіберуді талап ететін жағдайларды жариялайды.

4. Тауарларды қорғау: Қытайның әскерлері, жер асты тауарларды және қауіпсіздігін жөндеген жағдайда оларды қорғау мақсатында орденді өкілдіктер алды.

Енді бас тарту мәнінен мұндай жасау бойынша басқалардың кеңесі үшін кенесарының маңыздыдығы мен алаңдылығы қаралуы керек.