Question

«Көне түркі және қазақ жазуы» деген тақырыпта қысқарған сөздерді қатыстыра отырып, эссе жаз​

Answer 1

Ответ:

Көне түркі жазуы, көне түркі әліпбиі, түркі руникалық әліпбиі – Орталық Азия жерін бағзы заманнан мекендеген түркі тілдес тайпалардың тұңғыш әріптік жазуы. Көне түркі Орхон-Енисей әліпбиінде 35 әріп бар, әрбір әріптің түрлі график. нұсқалары қолданылады. Бұдан тыс 4 арнайы жазу таңбасы кейбір дауыссыздардың тіркесін беру үшін пайдаланылады (лт, нт, нч, рт). Жазудың бағыты – оңнан солға қарай. Бұл әліпби қалыптасқан график. жүйе болып табылады және негізінен көне түркі тілінің фонет. жүйесімен үйлеседі. 8 дауысты фонема (а мен ә, ы мен і, о мен у, ө мен ү) төрт қана полифонды әріппен, 16 дауыссыз фонема (фонема нұсқалар) 31 әріппен белгіленеді, 11 дауыссыз фонема (б, ғ-г, д, й, қ-к, л, н, р, с, т, ш) жуан-жіңішке нұсқалары таңбалармен ажыратылады. Кейде олар жіңішке әрі жуан әріптің орнына қолданылады. Бұдан тыс 5 дауыссыз фонема (з, м, н, п, ч) дара таңбамен ғана белгіленеді. К. т. ж-ның шығу тегі әлі шешіле қойған жоқ. 1893 ж. осы жазудың кілтін тапқан Дания ғалымы В.Томсен (1842 – 1927) көне түркі әліпбиі арамей (парсы-арамей және арамей-соғды) жазуының әсерімен шықты деген жорамал ұсынды. Түркітанушылардың дені бұл пікірді қолдады. Томсен мен орыс ғалымы Е.П. Поливанов (1891 – 1938) арамей әліпбиіне жанасымы жоқ бірсыпыра руникалық таңбалар идеограммалардың (логограммалардың) негізінде пайда болды деген болжам жасады. Ал орыс шығыстанушысы Н.А. Аристов түркі руналарын ешбір бөгде әліпбидің ықпалынсыз, түркі руна таңбалары негізігде туған төл жазу деп санайды. К. т. ж. жөнінде басқа да пікірлер бар, бірақ олардың ешқайсысы жазба таңбалардың нақты ұқсастығын аша алмайды. Археол. зерттеу барысында жаңадан табылған этногр. ескерткіштер ертедегі түркі тілдес халықтардың ең көне жазба түрлерін пайдаланғанын дәлелдеді. Б. з. д. 5 – 4 ғ-лардағы қорымдардан табылған руникалық немесе руна тәріздес екі ойма жазу Оңт. Сібір мен Қазақстанның ежелгі көшпелі тайпаларында өзіндік әліпби болғандығын айғақтайды.

Answer 2

«Көне түркі және қазақ жазуы» деген тақырыпты қысқарған сөздерді қатыстыру үшін эссе жазуды тілейміз.

Көне түркі жазуы, которек кодтанбалар мен табанды шифрлер арқылы жазылған эжелгі тұрақты алфавиттернің түрін анықтайды. Қазақ жазуы эртестік пайдаланушылардың жазу әдеттерінен әрі қазақ тілінен өз пайда жасаудан тұратын ұлттық бірлікті жанжалдатып отырады. Бұл тақырып туралы эссе жазуды қолданбанында сипаттаймыз.

Эссеміздің басты бөлігінде, «көне түркі жазуы» деген сөздер туралы әрекеттестік сипаттамаларни береміз. Көне түркілер өте жасырын, конысау, бірақ өз тағы бір жақшаусыз пенбенен біріктірілген тіл түрімен жазатындар. Бұл жазудың негізгі мағынасы негізделгенінің қажеттіліктерімен және жер таратуға арналған боп қараймыз.

Көне түркілердің жазуы бізге тарихи дерек төмендіктерге мәлімет береді. Орнында, Көне Түрк халықтарының жазушылары өзде Көне Түрк шашуына дейінгі дерекшелермен Қазақстан, Монголия, Кытай тобы ғылыми, сиықтық, діндік мәліметтерді ойда, кодтауның себептеген, сипаттайтын торын бергендер. Осы себепті қазіргі күнде Көне Түрк жазуының алтығушы кодтанбалары мен табанды шифрлерін пайдаланатын ғылыми институттармен жұмыс істейді.

Қазақ жазуы маңызды нақты сабақтары сипаттайды. Айтылғанына көрeк , Казақстан Республикасындағы мектептерде де қазақ тіліне арналған оқыту курсылары, курстық жазулар дүние жатады.

Эссеміздің соңында, «көне түркі жазуы» деген тақырыптағы қысқарған сөздерді қатыстыра мағлұматтар берген болатынмыз. Бұл тақырыпты араластыру, салымдасу, салуға, филология, тарих, ғылым мен басқа да мамандықтарға мұқият талаптар бар. Шығарма тегін, етікетсіз жазу түлендіргені бірліктің болуы мүмкін емес. Осылайша, эссе, осы тақырыпты кезейтін бағдарламада жазу жасау керек. Қоймайды, себебі осы негіздемелерге жалпы білімге сыймайтын, өмірді дамытуы керек сөздер қосылады.

Тағы бір ақпарат — эссе жазылған уақытында өз байланыс бағытын туындап, болмақ. Біз бұл тақырыптың ескідік жасaidы. Бұл тақырып — қызметшілерге, оқытушыларға, оқушыларға, мамандықты жеткен профессорларға, кітаптық мәліметтерді жинау қызметтеріне арналған.

Сонымен, эссеміздің мақсаты көне түркі жазуы мен қазақ жазуы туралы ақпарат беру, ол неген белгілі, неген мақсатқа қолданылуы керектігін сипаттап отыр. Құрметпен, оқиғалары болсын барлығыңызға!