Question

Всем привет. Помогите написать сочинение "Navoiy bobom" про Алишера Навои. Для 7 класса. Задание : "Navoiy bobom" mavzusidan mant yarating НА УЗБЕКСКОМ ЯЗЫКЕ. 20 БАЛЛОВ

Answer 1

«... Bu ulug‘ amir dinu davlat homiysi, shariat hamda millatning pushti panohidir». Davlatshoh Samarqandiy.

«Aning nazmi vasfida til qosir va bayon ojizturur». Husain Boyqaro.

«...turkiy tilda hech kim Navoiydek ko‘p va xo‘p she’r aytmagan hamda nazm gavharlarini sochmagan edi». A.Jomiy «Bahoriston» dan.

«Undan avval va undan keyin hech kim turkiy tilda she’rni undan ko‘proq va undan yuksakroq yozolgan emas. U forsiy sherni ham ko‘p yozgan. » (Muhammad Haydar Mirzo «Tarixi Rashidiy» dan).

Alisher Navoiy (taxallusi; asl ismi Nizomiddin Mir Alisher) (1441.9.2. — Hirot — 1501.3.1) — buyuk o‘zbek shoiri, mutafakkir, davlat arbobi.

Alisher Navoiyning ota tomondan bobosi Amir Temurning Umar Shayx ismli o‘g‘li bilan ko‘kaldosh (emikdosh) bo‘lib, keyinchalik Umar Shayx va Shohruxning xizmatida bo‘lgan. Otasi G‘iyosiddin Bahodir esa Abulqosim Boburning yaqinlaridan; mamlakatni idora etishda ishtirok etgan. Onasi (ismi noma’lum) Kobul amirzodalaridan Shayx Abusaid Changning qizi.

Alisher Navoiyning bolaligi Shohrux hukmronligining so‘nggi yillariga to‘g‘ri kelgan. U temuriyzodalar, xususan bo‘lajak podshoh Husayn Boyqaro bilan birga tarbiyalangan. 4 yoshida maktabga borib, tez savod chiqarib, turkiy va forsiy tildagi she’rlarni o‘qib, yod ola boshlagan. O‘zbek tili bilan bir qatorda forsiy tilni ham mukammal egallagan. 1447 yil 12 martda mamlakat podshohi Shohrux vafot etgach, taxtga da’vogarlar orasida o‘zaro kurash boshlanadi. Urush-janjallar ko‘p kishilarni Xurosondan turli tomonga ko‘chib ketishga majbur etdi. Alisher Navoiylar oilasi o‘z tinchligini ko‘zlab, Iroqqa ko‘chishdi (1449). Taf shahrida Alisher mashhur «Zafarnoma» tarixiy asari muallifi, shoir Sharafiddin Ali Yazdiy bilan uchrashadi. Bu uchrashuv bolada yorqin taassurot qoldiradi. G‘iyosiddin Bahodir oilasi Hirotga, qariyb ikki yil muddat o‘tgach, qaytadi. Abulqosim Bobur G‘iyosiddin Bahodirni Sabzavor shahriga hokim qilib tayinladi. Alisher Navoiy Hirotda qolib o‘qishni davom ettirdi.

Alisher Navoiy she’riyatga g‘oyat qiziqdi, Sharq adabiyotini qunt bilan o‘rgandi. Oila muhiti bolaligidayoq unda adabiyotga zo‘r havas tug‘dirgan edi. Tog‘alari Mirsaid — Kobuliy, Muhammad Ali — G‘aribiy yetuk shoir edilar. Alisher Navoiylar uyida shoirlar tez-tez to‘planishib, mushoira qilishar, adabiyot va san’at haqida suhbatlashar edilar.

Alisher Navoiy 10—12 yoshlaridan she’r yoza boshlagan. Tarixchi Xondamirning yozishicha, yosh Alisher Navoiyning iste’dodidan mamnun bo‘lgan mavlono Lutfiy, uning:

Orazin yopqoch, ko‘zumdan sochilur har lahza yosh,

Bo‘ylakim, paydo bo‘lur yulduz, nihon bo‘lg‘ach quyosh

matla’li g‘azalini tinglab: «Agar muyassar bo‘lsa edi, o‘zimning o‘n-o‘n ikki ming forsiy va turkiy baytimni shu g‘azalga almashtirardim...» degan. Alisher Navoiy 15 yoshida shoir sifatida keng tanilgan. She’rlarini turkiy (Navoiy taxallusi bilan) va forsiy (Foniy taxallusi bilan) tillarida yozgan.

Alisher Navoiy 13—14 yoshlarida otasi hayotdan ko‘z yumadi. Uni Abulqosim Bobur o‘z tarbiyasiga oladi, katta badiiy iste’dodi uchun g‘oyat e’zozlaydi. 1456 yil oktyabrda mamlakat poytaxti Hirotdan Mashhadga ko‘chiriladi, Abulqosim yosh Alisherni ham, o‘z xizmatida bo‘lgan Husayn Boyqaroni ham Mashhadga olib ketadi. 1457 yilning bahorida to‘satdan Abulqosim Bobur ham vafot etdi. Alisher Navoiy uchun bu, otasi vafotidan keyingi, ikkinchi og‘ir judolik bo‘ldi. U Mashhad madrasalaridan birida o‘qishini davom ettiradi. Do‘sti Husayn Boyqaro esa Marv va Chorjo‘y tomonlarga omad qidirib ketadi. Xurosonni temuriylarning yana bir vakili, Movarounnahr hukmdori Sulton Abu Said egalladi va poytaxtini Samarqanddan Hirotga ko‘chiradi. Husayn Boyqaroning taxtni egallash yo‘lidagi birinchi raqibi — Abu Said edi.

Answer 2

Навоий бобом

Алишер Навоий – уммони, katta shoir, mutasaddi va ilm-fan rivojlanishiga katta hissa qo'shgan o'n ikkiyuz yuz ottingiz yil o'ta kelgusi davlatlar farzandlari va barcha o'zbek xalqining asrlik qahramoni. U uning ishlari bilan taniqli bo'lib, o'z xalqining "Navoiy bobom" deb nomlangan. Bugun mening qalamim orqali sizga uning hayoti va faoliyati haqida ma'lumotlar beraman.

Alisher Navoiy 1441 yil 9 fevralda, Hisor shahrida tug'ilgan. Uning otasi dindor, adolatli va mahoratli kishi bo'lib, unga o'z farzandining ilm va ma'rifatini o'rgatdi. Alisher Navoiy tufayli uning yoshida ilm va adabiyotga qiziqishi o'sib, o'zini tarbiyalab, ma'naviyat bilan boyitdi. Alisher yoshida xalqning milliy adabiyotiga bo'y bo'lgan ishlariga qiziqdi. U o'qishni boshladi va ilm olish uchun mamlakatdan chiqib chet elda ta'lim oldi. Qaytib kelgach, o'z xalqining til va adabiyotiga katta e'tibor berdi.

Alisher Navoiyning asarlari - uning tafsiriy maqollari, gazallari, ruboilari va qissalari yurtimiz adabiyotining eng zaruri asarlari bo'lib hisoblanadi. Uning yaratgan "Hayrat-unnahor" va "Muhokamat-ul-lug'atayn" asarlarida turli xalqlarning lug'atlarini tutib olgan va ularni ta'riflab berdi. Bu o'zbek tilining izohli lug'atlari bo'lib, shu bilan birga uning adabiy asarlarida ko'p o'zbek she'ri va adabiyotiga oid so'zlar va ifodalar paydo bo'lgan.

Alisher Navoiy butun ijodiy oilasiga ishongan, ta'lim olgan, xalqini sevuvchi va muhabbat bilan qarashga chaqirgan katta shaxs bo'lib hisoblanadi. Uning adabiy yaratqichligi va ma'naviyatga e'tibor keltirgan hikoyalari esa hali ham yoshlar orasida atrof-muhitga tarqalgan.

Shuningdek, Alisher Navoiyning ijodida musiqiy kompozitsiyalarga ham o'rn berilgan. Uning tarixiy ijodidagi "Lison ut-Tayr" ("Qushlar makoni") manzumasi haliyam ham o'zbek xalqining qalbini mehnat bilan yoritib borayotgan asarlardan biri hisoblanadi.

Alisher Navoiyning hayoti va ijodi – bu o'zbek xalqining madaniyatining amalga oshgan yodgorliklari, uning atrofidagi o'zaro muhabbat va hurmat hissiyotiga asoslangan. U dunyoda ko'plab yirik shaxslarning hayotlariga misol bo'lib turadigan Alisher Navoiy, barcha o'zbek xalqiga o'z mehnat va mardikorlik bilan mashhur bo'lgan.

Uning asarlaridagi inson sevgisi, milliyatparvarlik va adabiy san'ati esa hali ham biz yoshlarga namoyon qilib, uning ulug'ligini yuksaltib borayotgan adolatli shaxsning ta'sirini namoyon etmoqda. Alisher Navoiy – bu "Navoiy bobom", millatimiz adabiyotining eng tezroq yuksalgan yulduzi, undagi adabiy hazil va ma'naviy azizliklar bilan bizni yurakdosh qilayotgan katta shoir va mutasaddi bo'lgan.

Sizga tavsiyam, Alisher Navoiyning asarlarini o'qishingiz va o'zbek xalqining eng yirik shoirining yoritgan ilm va ijodini o'rganishingiz. Uning yaratgan qalamkarligi sizning ham tarbiyangiz va ma'naviyatli shaxsingizga o'rniga o'tishga yordam beradi.

Umuman olganda, "Navoiy bobom" Alisher Navoiyning eng yaxshi atrof-muhitda, ilm-fan va adabiyotga bo'lgan qiziqish va mardikorlik bilan o'zini taraqqiy etkazgan odami hisoblanadi. Uning hayoti va ijodi – bu millatimizga mo'jiza sifatida qoldi. U "Navoiy bobom" deb ataluvchi shuhratga ega bo'lib, dunyo adabiyotida katta ahamiyatga ega bo'lgan katta shaxslardan biridir. Shoir va mutasaddi Alisher Navoiy – bu yurtimiz madaniyatining eng shuhratli, atrof-muhitni nuronlaydigan boshqaruvchilaridan biri hisoblanadi.

Manfaatlik so'zlarni saqlashga urinib, Navoiyning izidan oqishingizni, uning manfaatli fikrlari va qadriyatini o'zida mujassamlashtirishingizni tilayman. Bu bilan birga, sizning o'zbek tilini o'rganish va tarbiyalash jarayonida yuqori natijalarga erishishingizga ishonaman. Navoiy bobomning asarlariga meros bo'lib, ularni o'rganish, o'z fikringizni ifodalash va o'zbek tilini yaxshi bilib olish imkon