Question

4. К. Тыныстановдун өмүрү, чыгармачыл жолу жөнүндө жазылган макала-эмгектерин, С. Станалиевдин романын, жубайы Тур- дубубу, шакирти М. Мураталиев ж. б. эскерүүлөрүн окуп чык- кыла. «Жашында жайрап калган жаркын талант», «Жаңы ма- даниятыбыздын көч башы», «К. Тыныстанов жана ал жаша- ган доор», «К. Тыныстановдун акындык өнөрү» деген тема- лардын биринде дилбаян жазгыла.​

Answer 1

Анын атасы Тыныстан Маркатаев социалдык абалы боюнча жери аз Дехкан (фермер) болгон. Ошого карабастан, анын уулун билим берүүнүн биринчи негиздерине киргизүүдөгү маанилүү ролун белгилей кетүү керек: атасы аны Араб грамотасына үйрөткөн. Касым Каракол жаңы конушундагы өзбек мектебинде окуй баштаган.сабактан кийин кара жумушчу болуп иштеген. 1915-ж. Сазановкадагы (азыркы Ананьево) мектеп интернатына кабыл алынган. 1914-1916-жж. пржевальскидеги орус-тузем мектебинде окуган. бирок чогуу окуганга Касым 1916-ж. падышалыкка каршы элдик көтөрүлүштүн айынан окуусун аяктамак эмес. Кийинчерээк аны эстеген Тыныстанов жазган:

"Дүйнө жүзүндөгү реакциячыл күчтөрдүн эң реакциячыл күчтөрү жетектеген падышалык өкмөт Кыргызстанда ушунчалык мыкаачылык саясат жүргүзгөндүктөн, анын натыйжасында бүтүндөй кыргыз эли Октябрь революциясынын алдында улут катары жок болуп кетүү алдында турган.»

— К. Тыныстанов
1920-жылы май айында "жана Урис"(жаңы мейкиндиктер) гезитинин редакциясына бөлүм башчы болуп чакырылган. Бир жылдан кийин май айында оорудан улам Каракол уездине кайтып келет. Ал жерде ал биринчи жолу өзүн Драмматург катары сынап, кыргыздарда эч нерсе байкалбаган нерсени — кыргыз театр тобун түздү. Андан кийин, театр чеберчилигин билүү, анын тажрыйбасы спектаклдин ирекет академиялык кечелерди коюуга, ага жардам берет."Театрдагы" оорчулукка карабай Тыныстанов "кыргыз тилин жана кыргыз элдик чыгармачылыгын" терең изилдеп, "Ак жол" гезиттеринин, "Жас-кайрат" жана "Сана"журналдарынын кызматкери болуп иштейт. 1923-жылдан Касым илимий комиссиянын кыргыз бөлүмүндө кызматкер болуп да иштеген. 1924-жылы Ташкентте казак кыргыз агартуу институтун аяктагандан кийин[2]. Ккаонун илимий комиссиясы г. Каракол жалпы билим берүү предметтери боюнча лектордун касиевдеги Кыргыз калкынан мугалимдерди кайра даярдоо боюнча педагогикалык курстарда анын биринчи тажрыйбасы болгон эмес, ал студент кезинде эле 1920-жылы Ташкенттеги интернатта да сабак берген. Алаш партиясынын ылдам мүчөсү, 28-август 1924-жылы ВКП(б)[2]. Кийинчерээк Тыныстанов "буржуазиялык-демократиялык Алаш партиясынын" абалы боюнча айыпталып, партиядан 3 жолу чыгарылат.

1923-жылы араб тилинин негизинде реформаланган кыргыз алфавитин түзүп, 1924-жылы анын "Окуу китеби", кийинчерээк бир катар тамгалары жарык көргөн. Кийин кыргыз тилинин араб алфавитин латын алфавитине, андан кийин Кирилл алфавитине алмаштырууга катышкан

Answer 2

Бул макала-эмгектерде К. Тыныстановдун жашоосу, чыгармачыл жолу жөнүндө мушуку жазылгандыктары менен, антиколониалдуу темалар менен байланыштыр. С. Станалиевдин романы "Жубайы Турдубубу", М. Мураталиевдин эскерүүлөрү менен бирге К. Тыныстановдун акындык өнөрү менен тааныштырылган.

Дагы көбүнчө, макала-эмгектерде К. Тыныстановдун адистери менен алардын өмүр сезими, жергиликти тилдөө жана китепти талап кылууга кызмат кылганы туралы маалыматтар берилген. Тамакка баскын сүйүктүү кызматтарын жасаган таланты байкалган.