Question

Сын есімнің жұрнақтары қандай

Answer 1

Есім сөздерден сын есім тудыратын негізгі жұрнақтар:
1. лы, -лі, -ды, -ді, -ты, -ті; тау-лы, тас-ты, дене-лі, көрік-ті, өнер-лі т. б.
2. -сыз, -сіз: үй-сіз, жер-сіз, қызмет-сіз, жол ас-сыз, ағаш-сыз т. б.
3. -ғы, -гі, -қы, -кі: жаз-ғы, іш-кі, сырт-қы, соң-ғы, күз-гі, түн-гі т. б.
4. -лық, -лік, -дық, -дік, -тық, -тік: азамат-тық, жыл-дық, көлем-дік, күн-дік, өлке-лік, кәмелет-тік т. б.
5. -шыл, -шіл: жер-шіл, үйқы-шыл, күлкі-шіл, үй-шіл, сыр-шыл т. б.
6. -шаң, -шең: бой-шаң, сөз-шең, киім-шең, тер-шен т. б.
7. -дай, -дей, -тай, -тей: үй-дей, қой-дай, арыстан-дай, ат-тай, түлкі-дей т. б.
8. -кер, -қой, -қор, -паз, -ымпаз, -імпаз: табыс-кер, найза-гер, әуес-қой, сән-қой, бәле-қор, жем-қор, шай-қор, өнер-паз, әсем-паз, жеңім-паз т. б.
9. -и, -ы, -і: тарих-и, дін-и, әдеб-и, ресм-и, мәден-и, қазақ-ы, қадмақ-ы, естек-і, (башқұр-лық), алтай-ы, араб-ы т. б.
Етістіктен сын есім тудыратын жұрнақтар.
Етістіктен сын есім тудыратын негізгі жұрнақтар:
1. -ғак,, -гек, -қак,, -кек, -ақ, -ек: ұрыс-қак, тай-ғақ, үрк-ек, қорқ-ақ, бөл-ек т. б.
2. -ық, -ік, -қ, -к: тол-ық, сын-ық, аш-ық, ақса-қ, сире-к, біт-ік т. б.
3. -ғыш, -гіш, -қыш, -кіш: біл-гіш, жаз-ғыш, көр-гіш, айт-қыш, бар-ғыш т. б.
4. -ғыр, -гір, -қыр, -кір: өт-кір, ұш-қыр, ал-ғыр, тап-қыр, біл-гір т. б.
5. -шақ, -шек: ұрын-шақ, жасқан-шақ, сүрін-шек, қызған-шак, мақтан-шақ т. б.
6. -ыққы, -іқкі, -ңқы, -қкі: бас-ыңқы, көтер-іңкі, шаш-ыңқы, салбыра-ңқы т. б.
7. -ынды, -інді, -нды, -нді: жаса-нды, кұра-нды, түй-інді, т. б.
8. -малы, -мелі, -балы, -белі, -палы, -пелі: көтер-мелі, таңда-малы, айнал-малы, жылжы-малы, ауыс-палы, көш-пелі т. б.
9. -ымды, -імді, -мды, -мді: жара-мды, шыда-мды, қон-ымды, келіс-імді т. б.
10. -аған, -еген: қаш-аған, сүз-еген, теб-еген, қаб-аған т. б.
11. -улы, -улі: қаңтар-улы, іл-улі, ая-улы, ас-улы т. б.
12. -ма, -ме, -ба, -бе, -па, -пе: қыз-ба, бұра-ма, бас-па, боя-ма т. б. -

Answer 2

Сын есімнің жұрнақтары қандай?

Сын есімнің жұрнақтары қазақ тілінде қолданылатын жұрнақтарды анықтау үшін пайдаланылады. Сын есімнің жұрнақтарының бірнеше түрі бар, олардың арасында қазақ тілінің грамматикалық ерекшеліктерін анықтау үшін пайдаланылатын жұрнақтар да бар.

Сын есімнің жұрнақтарының бірнеше түрі бар:

1. Жатынсыз сын есім - бұл түрінің жатынсыз сын есімдерінің арасында "деген", "дың", "дің" және "дір" жұрнақтары пайдаланылады. Мысалы, "қала" сөзінің "қаладың", "қаланың", "қалады", "қаладыңыз" және "қаладыңыздар" түрінде жатынсыз сын есімдері бар.

2. Жатынды сын есім - бұл түрінің жатынды сын есімдерінің арасында "ды", "ді", "ты", "ті", "ны", "ні" және "дың", "дің", "тың", "тің", "ның", "нің" жұрнақтары пайдаланылады. Мысалы, "кітап" сөзінің "кітапты", "кітаптың", "кітаптыңды", "кітаптыңдың", "кітаптыңдыңды" түрінде жатынды сын есімдері бар.

3. Жатынсыз-жатынды сын есім - бұл түрінің жатынсыз-жатынды сын есімдерінің арасында "дыңда", "діңде", "тыңда", "тіңде", "ныңда", "ніңде" және "дыңдағы", "діңдеңгі", "тыңдағы", "тіңдеңгі", "ныңдағы", "ніңдеңгі" жұрнақтары пайдаланылады. Мысалы, "ауыз" сөзінің "ауызда", "ауыздағы", "ауыздағың", "ауыздағыңды", "ауыздағыңдың" түрінде жатынсыз-жатынды сын есімдері бар.

Сын есімнің жұрнақтарының пайдалануына қатысты мисалдар:

- "Алма" сөзінің "алмадың", "алманың", "алмады", "алмадыңыз" және "алмадыңыздар" түрінде жатынсыз сын есімдері бар. - "Қара" сөзінің "қарадың", "қараның", "қарады", "қарадыңыз" және "қарадыңыздар" түрінде жатынсыз сын есімдері бар. - "Кітап" сөзінің "кітапты", "кітаптың", "кітаптыңды", "кітаптыңдың", "кітаптыңдыңды" түрінде жатынды сын есімдері бар.

Жұрнақтарды пайдалану арқылы сын есімдерінің анықталуы және қазақ тілінің грамматикалық ерекшеліктерін түсіну мүмкіндігі бар.