Question

13-тапсырма. Мәтіннен фразеологизмдерді тауып, мағынасын түсіндір. Оган елі тагы не дедi деп ойлайсын? Көп нүктенің орнына бірнеше сей- лем жаз. Адам бiр-ак рет туады, бір-ақ рет өледі. Өлім әртүрлі болады: біреу суыктан өледi, бiреу кыз ушiн ѳледi, енді біреулер аурудан өледі. Мұн- дай елiмдердi көргенде кұр ғана ренжисiн де коясың. Ал естігеніңде улкен курметпен, бас иетін елiм майданда ерлерше өлу! Мен жаспын, менiн өмір сүргім келеді. Ең кызыкты өмiр әлi де алдымда екенін жақ- сы білемін. Менің үстімде кызыл әскер киiмi, мен армияда жүрген Азия елiнiн улымын. Мен өз елiмдi коргаймын; мы да бауырмал, ардакты да елім бар! Сол елім мен аттанарда былай деген болатын: «Тас тулегiм, мен сені баулыдым, сылап есiрiп канатынды катырдым. Қиын бiр кезен келіп калды: жау жагадан, бері етектен алғалы тұр. ...» - деген. Мен мұны умытпаймын. (Баубек Бұлқышев) 1​

Answer 1

Ответ:

«Қанатын қатыру» деген өсіру, жетілдіру деген мағынада қолданылатын сөз

Answer 2

Understanding the Text and Explaining Idioms

The given text appears to be a collection of phrases and idioms in Kazakh. Let's go through each phrase and provide an explanation for their meanings.

1. "Адам бір-ак рет туады, бір-ақ рет өледі." This phrase means "A person lives once, but dies once as well." It emphasizes the finite nature of human life, highlighting the importance of making the most of one's time [[1]].

2. "Өлім әртүрлі болады: біреу суыктан өледі, біреу кыз ушін өледі, енді біреулер аурудан өледі." This phrase describes different ways people can die. It states that death can come from various causes, such as drowning, sacrificing oneself for someone else, or dying in battle. It emphasizes the unpredictability and diversity of death [[1]].

3. "Мұн-дай елімдерді көргенде кұрғана ренжісін де коясың." This phrase means "When you see such nations, you should appreciate their uniqueness as well." It suggests that when encountering different cultures or nations, one should recognize and value their distinct characteristics and contributions [[1]].

4. "Ал естігеніңде улкен курметпен, бас иетін елім майданда ерлерше өлу!" This phrase expresses admiration for those who die with honor and bravery in the field of their nation. It praises individuals who sacrifice their lives for their country and its ideals [[1]].

5. "Мен жаспын, менін өмір сүргім келеді." This phrase means "I am young, and my life is ahead of me." It reflects the optimism and anticipation of a young person looking forward to their future [[1]].

6. "Ең кызыкты өмір әлі де алдымда екенін жақсы білемін." This phrase means "I know that the best part of life is still ahead of me." It conveys the belief that the most fulfilling and enjoyable experiences are yet to come [[1]].

7. "Менің үстімде кызыл әскер кімі, мен армияда жүрген Азия елінін улымын." This phrase describes the speaker as a leader who has the qualities of a red army and the wisdom of the Asian nation gained from serving in the army. It suggests that the speaker possesses strength, courage, and knowledge acquired through military experience [[1]].

8. "Мен өз елімді корғаймын; мы да бауырмал, ардакты да елім бар!" This phrase expresses the speaker's commitment to protecting their own nation and their desire for unity and friendship with other nations. It emphasizes the speaker's loyalty and love for their country [[1]].

9. "Сол елім мен аттанарда былай деген болатын: 'Тас тулегім, мен сені баулыдым, сылап есіріп канатынды катырдым. Қиын бір кезен келіп калды: жау жагадан, бері етектен алғалы тұр...'" This phrase is a poetic expression that describes the speaker's dedication and sacrifice for their beloved. It portrays a strong bond and willingness to endure hardships for the sake of love [[1]].

Please note that the explanations provided are based on the understanding of the phrases and idioms in the given context.