Question

9. Күлтегiн жайында өз ойынды дәптерге жаз​

Answer 1

Ответ:

КҮЛТЕГІН ЖЫРЫНДА КҮЛТЕГІННІҢ СӨЗДЕРІНЕН ЕЛІНЕ ДЕГЕН СҮЙІСПЕУШІЛІГІН КӨРУГЕ БОЛАДЫ. МЫСАЛЫ СОЛ ЖЫРДА ОЛ АҒАМ МЕН ӘКЕМНЕН ҚАЛҒАН ЖЕРДІ ҚҰРЫМАҚ ПА? ДЕП ТҮН ҰЙҚЫСЫҢ ТӨРТ БӨЛГЕНІ ЖАЙЫНДА АЙТАДЫ. СҮЙТІП ОЛ ХАЛЫҚ САНЫҢ ӨСІРЕДІ, МАЛДАРЫН ӨСІРЕДІ. ОН ЕКІ РЕТ СОҒЫСАДЫ, ОН ЕКІ РЕТ ҰРЫСАДЫ. АҚЫРЫ ОНЫҢ ЕЛІ БОСТАНДЫҚҚА ҚОЛ ЖЕТКІЗЕДІ. СҮЙТІП ОЛ БАРЛЫҚ ЕЛІН КИІНДІРІП, ТӨРТ ТҮЛІКТЕРІН САЙ ҚЫЛАДЫ. СОНДАЙ ҚИЫНДЫҚТЫ ӨТІП БІРАҚ ОНЫҢ ХАЛҚЫ БОСТАНДЫҚ ПЕН ТӘУЕЛСІЗДІККЕ ЖЕТЕДІ. ЕЛІ ҚОРҚЫНЫШСЫЗ, БЕЙБІТ ӨМІР СҮРЕДІ. ОСЫЛАЙ ЖЫРЛА БОСТАНДЫҚ ПЕН ТӘУЕЛСІЗДІ ЖӘНЕ ЕРКІНДІКТІ СУРЕТТЕЙ ОТЫРЫП, ТҮРКІ ЕЛІНІҢ ҚУАНЫШЫ МЕН БИБІТШІЛІГІҢ СИПАТТАҒАН.

Answer 2

Күлтегін жайы – Қазақстан тарихының кейбір дайындарында жасалған оқиғалардан бірі. Күлтегін жайының ерекшелігі Қазақстандық қағанаттың (ханның) тағайындауы мен әскери төрауын анықтау арқылы түсіруі. Оның ең басты мақсаты қазақ ұлтты ұлы жерлік тарихынан көмек көрсету мен оны дайындау арқылы таныстыру.

Күлтегін жайы Қазақ қағанатының басшысы Күлтегінге байланысты қазақ қағанатының әскери жүйесін алдын ала тұрды. Бұл кезде қазақ қағанатының кеңесшілері Құтатай салтанатының ханыны анықтауды алдын ала тауып, қолданба бұзушылармен кеңес беріп, алғашқы жерінде кеңес басып қазақ қағанатының басшысы болуына кіреді.

Сонымен қатар, күлтегіндің қарапайымдарының көмек алуымен, Құтатай салтанаты мен қазақ қағанатының арасында кеңес беру жасалды. Бұл кеңес кезінде қазақ қағанатының басшысы тағайындалды – бұл Күлтегін. Оған атандырылған мақсат – Қазақ қағанатының бірінші ханы болары тарихты білетін, халықты көмек көрсететін жануардардан тауып, қолданбалардан күткен қайта дайындау арқылы таныстыру.

Күлтегін жайы осы аса көптеген қарапайымдарды жою үшін тауар алуда, тікелей өзінің әскерлік төрауын анықтауы жаттығумен байланысты болды. Олар жаттығу жолдарын ашумен, әскери жүйесін дамытумен, халықты бірлестіруге жаттығу беріп, қазақ қағанатының басты бірінші ханы болып тағайындалды.

Толық күтіп, Қазақ қағанатының өзінде дамып келген кезде, Құтатай салтанатының айырым салуы мен қазақ қағанатының алдын ала тауып, оның басшысы болды. Бұл оқиға Қазақстан тарихында басшылық күштерді біріктіруге, еділ жүйесін дамытуға жол берген кейбірдікі жасалған салтанаттық қарапайымдарды жоюда пайда болды.