Question

Тапсырма: Мәтінді мұқият оқы. Табиғат. Бізді қоршаған орта: жан-жануарлар мен өсімдіктер, Жер мен Ай, Күн мен алыстағы жұлдыздар - осылардың барлығы да табиғат деген ауқымды ұғымды білдіреді. Адам – табиғаттың ажырамас бөлігі. Сондықтан халқымызда «Жер-Ана» деген егіз ұғым қалыптасқан. Жерді өз Анасындай, Анасын Күндей қастерлеу - Ата қостаған салтымыз. «Жер шоқтығы – Көкшетау», «Жер жаннаты – Жетісу» деп, бабаларымыз туған жерге, табиғатқа деген ыстық махаббатын білдірген.Сондықтан орман-тоғайларды сақтап, қоршаған ортаның, өзен мен көлдердің ластанбауына ерекше мән берген. «Су ішкен құдығыңа түкірме», «Бұлақ көрсең, көзін аш» деп, жас ұрпақтың бойына табиғатты қорғаудың тәрбиесін сіңірген.Табиғатта үздіксіз өзгерістер болып жатады. Мысалы, жанартаудың атқылауы, найзағайдың жарқылы, судың мұзға айналуы сияқты құбылыстар табиғаттағы өзгерістерді көрсетеді. Аспан денелерінің қозғалысы, гүлдердің шешек атуы, ағаштың жайқалып өсуі, өзеннің тасуы немесе көлдердің тартылып су алуы – осылардың барлығы да қоршаған ортадағы өзгерістер. Әлемде орын алатын сан алуан өзгерістер табиғат құбылыстары деп аталады. Табиғат құбылыстары бір-бірімен тығыз байланысты. Оларды физика, астрономия, география, геология, биология, химия сияқты ғылымдар зерттейді. Әр ғылымның табиғатты зерттеуде өз мақсаты мен міндеті бар. Мысалы, физика, негізінен, механикалық қозғалысты, жылу, электр, жарық құбылыстарын зерттейді. Физика ғылымы зерттейтін табиғат құбылыстары физикалық құбылыстар деп аталады.Астрономия ғылымы физика заңдарына сүйеніп, бақылайтын аспан денелері мен құбылыстарының табиғатын түсіндіреді. Олардың қасиеттері мен көрінісін ұғындыруға, құбылыстардың себеп-салдарын ашуға тырысады. Мысалы, физика мен астрономияға ортақ құбылыстар – күн мен түннің ауысуын және Күннің тұтылуын қарастырайық. Жарық күн мен қараңғы түннің алма-кезек ауысуының себебі Жердің өз осінің төңірегінде үздіксіз айналуы болып табылады. Жер өз осін бір тәулікте (24 сағатта) толық бір айналып шығады. Жердің айналуы барысында оның Күн сәулесі түскен беті жарық болады да, ал қарсы көлеңке бетін түн басады. Сөйтіп күн мен түн үнемі алмасып отырады.1-тапсырма. Негізгі тірек сөздерді анықтаңыз._____________​

Answer 1

Объяснение:

Астрономия, табиғат, құбылыстар, өсімдіктер, жан-жануарлар.

Answer 2

Негізгі тірек сөздерін анықтау:

1. Мәтін - жазушының іздегісі мен ашықтарымен жазылған өзгертілмеген сөздер. 2. Табиғат - Жер мен Ай, Күн, жан-жануарлар мен өсімдіктер, жұлдыздар. 3. Адам - Табиғаттың ажырамас бөлігі. 4. Жер-Ана - Қазақ халқының табиғатқа махаббатын анықтау үшін қолданылатын егіз ұғым. 5. Жерді өз Анасындай, Анасын Күндей қастерлеу - Ата қостаған салтымызды анықтау үшін пайдаланылатын егіз ұғым. 6. Су ішкен құдығыңа түкірме - Су ресми үшін табиғатты қорғау арқылы жас ұрпақтарды сақтау. 7. Бұлақ көрсең, көзін аш - Табиғатты қорғау жүйесінің бір моделі болып анықтау үшін көміректерді сақтау. 8. Өзгерістер - Табиғатта туындаған жанартау, найзағай жарқылы, су мұзға айналуы сияқты өзгерістер. 9. Аспан денелерінің қозғалысы, гүлдердің шешек атуы, ағаштың жайқалып өсуі, өзеннің тасуы немесе көлдердің тартылып су алуы - Табиғатта жерге бір мезгіл қойу арқылы болатын өзгерістер. 10. Құбылыстар - Табиғаттың жасаушылықтары және орналасуын анықтау үшін пайдаланылатын орнылар. 11. ғылымдар - Табиғат құбылыстарын зерттейту үшін пайдаланылатын физика, астрономия, география, геология, биология, химия сияқты ғылымдар. 12. Физикалық құбылыстар - Физикалық ядролар мен олардың қатарындағы қасиеттерді зерттейту үшін пайдаланылатын табиғат құбылыстары. 13. Астрономия - Физика және астрономияға қосылатын аспан денелері мен құбылыстарын зерттейту үшін пайдаланылатын физикалық ғылым. 14. Қасиеттер - Табиғаттың аспан денелері мен құбылыстарының арнайы қасиеттері мен анықтаулары. 15. Көрініс - Табиғатты қаза жасау жүйесі мен жарық-қараңғы ауысуларын түсіндіру үшін қолданылатын түрлі жарықтарды көрсету. 16. Қараңғы - Табиғатты қараңғы ауысулары мен жарықтарын анықтау үшін пайдаланылатын зерттеулер. 17. Физика - Табиғаттың механикалық қозғалыстары, жылу, электр, жарық сияқты физикалық құбылыстарды зерттейтін ғылым. 18. Астрономия - Табиғаттың аспан денелері мен құбылыстарын анықтау үшін пайдаланылатын астрономия ғылым. 19. Қасиеттер - Табиғаттың аспан денелері мен құбылыст