Question

Климаттың ғаламдық жылынуы фантастика ретінде қабылданатын. Бүгінгі күні ғаламдық денгейде болып жатқан климаттың өзгеруіне көптеген дәлелдер бар. Қазақстанда ауаның орташа жылдық температурасы 1936 жылдан бастап 2005 жылдар арасында әрбір 10 жыл сайын 0,31 С градусқа жоғарылап отырған. Соңғы 50 жылда Іле Алатауының солтүстік бөктеріндегі мұздықтардың ауданы 41 пайызға қысқарған. Үкіметаралық сарапшылар тобының (КӨҮСТ) болжамдары бойынша егер климаттың өзгеруі мен күннің жылынуы осы қарқында өрбитін болса, XXI ғасырдың ортасында орташа температура 6 градусқа жоғарылауы мүмкін. Бұл өз кезегінде 2 градусқа жылынудың өзі кері салдарға әкеп соғатын күрт континенталды Қазақстан үшін орасан зор апат болып табылады. Бүгінгі күннің өзінде еліміздің территориясының 75% экологиялық тұрақсыздық тәуекеліне ұшырап отыр. Алапат ыстық, құрғақшылық. Тіршіліксіз шөл даланың аумағы солтүстікке қарай 300-400 шақырымға жылжиды. Су ресурстарының жетіспеушілігі мал жайылымдарының азаюына әкеліп соғады және ауыл шаруашылығына ауыр соққы болып табылады. «Қазақстанда климаттық тәуекелдерді басқару» БҰҰЖЖ жобасы мамандарының пайымдауынша табиғаттағы процестердің белгілі бір циклға бағынатынына қарамастан температураның жаһандық жоғарылауы нақты дәйек болып табылады. Қазақстанда температураның жоғарылауы жауын-шашын мөлшерінің артуымен өтеліп отырған жоқ, бұл белгілі бір тәуекелдерге алып келеді. Бізді алда өзендердің ағысының өзгеруі күтіп тұр, экстрималды табиғи құбылыстары көбейеді, жаңа табиғи аномалды құбылыстар пайда болады. Мәтіннен сын есімдерді теріп жазыңыз:

Answer 1

Орташа,1936,Алатауының,апат,ыстық,ауыр,бұұжж,дәйек,

Answer 2

Сіздің сұрауыңызды анықтау үшін сізге атынан жасалған жаңа атын теруіңізді қалайдым. Алапатты климаттық өзгерістерге қарсы жүзеге асыратын кейбір мәтіннен сын есімдерді ашып көрсетемін:

1. Қаласын өзгерту: Аспандар қаласы, Жалпак-Таш, Ауылшаруашылық қаласы, Суарықты, Қаласыз, Су жоқты.

2. Ауылдарды қазақша: Бекарыс, Шет, Қуарақты, Ауылтас, Ауылкөл, Тас, Шабақты, Қазыкүбек, Алашар, Мойынтүске, Қызылкайра, Құршым, Шілегі, Атырау, Қаланас, Шалқар, Турара Рысқұлақ, Шет кіші, Атбасар, Шеңірек, Жалпак-Таш, Мақатаев, Теміржол, Мамыр, Сарысай, Тайынша.

3. Аумағы белгілі климаттық жоғарылау түріндегі жерлер: Қарантал, Талдықорған, Қызылорда, Жаркент, Аркалык, Талқары, Тайынша, Аршалық, Түркістан.

4. Ауылдарды қорғау жасау: Ауылшаруашылық, ауылбай, ауылор, ауылдармен, ауылдары, ауылдастық, ауылшылық, ауылға, ауылдай, ауылдардай, ауылдағы.

5. Қазақстан климаттық тәуекелдері мен климаттық өзгерістер: Желтоқсан, Ақтау, Атырау, Қарағанды, Алматы, Павлодар, Қостанай, Шымкент, Орал, Актау, Актобе, Семей, Тараз, Түркістан, Қызылорда, Өскемен, Петропавл, Талқары, Қазақстан.

6. Екінші кезегінде 2 градусқа жылыну: климаттық өзгерістер, климаттық жоғарылау, температураның жаһандық жоғарылауы, температура өзгеруі.

7. Су ресурстарының жетіспеушілігі: су жайылымдары, су ресурстары, су көлемі, су жайылым, су бойымдары, су құбылыстары, су алғашқы, су жайылымы, су көлемінің азаюы, су бойымын азайту, су алуы және су ресурстарының азайтуы.

8. «Қазақстанда климаттық тәуекелдерді басқару» БҰҰЖЖ жобасы: климаттық тәуекелдер, табиғаттағы процестер, климаттық циклдер, климаттық өзгерістер, климаттық табиғат.

Жасау мәнінде, анықтамалық мәтіннен алынған сын есімдермен, сіз тағамды климаттық және өкологиялық қиындықтарды анықтау және байқау үшін пайдалануға болады.