Question

Ахмет Ясауи хроногиялык кесте​

Answer 1

Ответ:

1396 жылы Орта Азияның билеушісі Ақсақ Темір Қожа-Ахмет Яссауидің ескі мазарының орнына жаңа кесене салу жайлы бұйрық береді. Орта ғасырларда бой көтерген ең керемет сәулет өнерінің бірі саналатын аталмыш кесенеде Қазақтың 21 ханы жерленген деседі. Кесене салынып жатқан кезде қайта-қайта құлап қала берген екен. Сонда Ұлы Билеушінің түсінде бір ақсақал аян беріп, "Қожа-Ахметтің Арыстан атты ұстазы болған. Сондықтан әуелі Арыстанға, сосын ғана шәкіртіне кесене салыңдар" депті. Бұл түсті көрген Әмір Темір көріпкелдерін шақыртып алып, түсін жорытады. "Арыстанның қабірін қалай табамын?" деп олардан ақыл сұрайды. Көріпкелдері "Жұма намаздан соң Қожа Ахмет Яссауидің қабірінің басына екі құс келіп қонақтайды, сол құс ұшып, ұстазы Арыстанбабтың басына барады, осылайша табасың" деп айтқан екен. Арыстанбабтың сүйегі жерленген жер осылайша табылғанға ұқсайды.

Арыстанбабтың жерленген жері жөнінде тағы да бір қызық аңыз бар. Арыстанбаб қайтыс болмай тұрып, тірі кезінде Қожа Ахмет Ясауиге "Менің саған айтар аманатым, жасым келді, қартайдым. Қайтыс болсам жаназамды сен оқисың. Жас та болсаң сен тегін адам емессің. Пайғамбарымыздың (с. ғ. с) аманат жіберген адамысың. Менің жаназамды оқысымен күн батыс жақтан бір ақ түйе келеді. Соған денемді артып, басын бос қоя сал. Түйе қайда барып шөксе, сол жерге сүйегімді жерле" деп айтыпты. Сол аманат бойынша Арыстанбабтың жаназасына жиылған адамдар ақ түйенің соңынан ереді де отырады. Түйе Отырар өңірінің батыс жағына келіп шөгеді де, сол жерге Арыстанбабтың сүйегі қойылады. Арыстанбаб Түркістанда қайтыс болғанымен Отырарда жерленген.

Жоғарыдағы әңгімеге қайта оралайық. Әмір Темір Түркістаннан кірпіштерді тасытып, Арыстанбабтың басына үлкен күмбезді кесене салдырыпты. Содан кейін ғана Қожа-Ахметке арнап салынып жатқан кесене құламапты да, әміршінің тірлігі алға басыпты.

кесенесі — Түркістан қаласында XIV ғасырдың соңында тұрғызылған архитектуралық ғимарат. Қожа Ахмет Ясауи дүние салғаннан кейін халықтың көп жиылуымен өзіне арнап соғылған кішкене мазарға жерленеді. Кейін бұл кесене мұсылмандардың жаппай тәуеп ету орнына айналды.

Answer 2

Ахмет Ясауи, әсіресе XI ғасырдың өске дәуірінде Қазақстанда туғызған және шығармалы турарлықтықты құруға арналған жеті жүздік елу естігі мен салыстырғыш тарихты фигура болып табылады. Ахмет Ясауи туралы мәліметтер кейбірі тарихи кезеңдерде тұрады, сондықтан оның хронологиясы қазіргі күнде де өткізілген дайындаулар үшін тарихи бір ойынша беріледі. Сізге оның кейбір ескерткіштерін жаттатымын:

1. Ахмет Ясауи XIII ғасырда туғызылды. Оның туғызу жайлы точно мәліметтер жоқ, бірақ бірнеше тарихшылар XIII ғасырда жаттығын айтады.

2. Ахмет Ясауи Орта жүзде туғызған. Оның туғызу орта жүздік ауылда болғаны анықталады.

3. Онда дінді тақуаларды қолдануға, адамдар арасында жариялауға болатын марапаттар мен мәнерлер көрсетілген. Ахмет Ясауиның өмірі және туғызылуы дінді жасаушылардың көмегімен болды.

4. Ахмет Ясауиның жері Сүлеймен-Тоо өзенінің көзінде орналасқан. Бұл орта жүзге жатады.

5. Ахмет Ясауи туралы ең басты мәліметтер арқылы бірнеше құрылыс жасалған және атына салынған ережелер мен қалпына көздер табылады.

Ал, жазған мәліметтердің ешқандай анық деректері жоқ, сондықтан барлық айырмашылықтар мен ұмтылыс жерлерімен көмекші болуға құқықтарымен мамандануы тиіс. Ахмет Ясауи туралы деректерді жасау немесе жалғастыру үшін оның өмірі мен жері туралы толық білімдеу үшін музейлерді, архивлерді, тарихи кітаптарды, академиялардың зерттеулерін пайдаланыңыз.