Question

Жазылым 4. Төле бидің даналық сөздері туралы өз ойларыңды «Қос жазба күнделігіне» жазыңдар. Үзінді Түсіндірме (комментарий) Сөзге шешен, ойға көсем Төле би өмірлік ұстанымын былай тұжырым- дайды: «Өгізді өрге салма – қанатың талар, наданға сөзіңді салма – сағың сынар. Досыңа өтірік айтпа - сенімің кетер, дұшпаныңа сырыңды айтпа - түбіңе жетер. Жаманның малы үшін жақсының жағасынан алма, өрісің тарылар. Мақтаншақ жігіт жисаң, ұятқа қалдырар». (апаtili.kazgazeta.kz/?p=16516)​

Answer 1

Ответ:үзіндіүзіндіззіндіззіүзінді

Өгізді өрге салма - қанатың талар, наданға сөзіңді салма - сағың сыңар.

Түсіндірме (комментарий):

Өгізді өрге салма - қанатың талап деген үзіндіде өрге салынған өгіз адамға ауырлық тудырар. Наданға сөзіңді салма- сағың сынар деген үзіндіде ақын: наданға сөзіңді салсаң надандықтың белгісі ешқашан оны жүзеге асыра алмайды,- деп баяндап кеткен.

Үзінді:

Досыңа өтірік айтпа - сенімің кетер, дұшпаныңа сырыңды айтпа - түбіңе жетер.

Түсіндірме (комментарий):

Ақынның "Досыңа өтірік айтпа - сенімің кетер" деген себебі, жақын қасыңда қуанышыңмен қуанып, қайғыңмен қайғырып жүрген досыңды сатып, оған өтірік айтатын болсаң, бұл уақытта досыңның саған деген сенімі жоғалады. Ал "Дұшпаныңа сырыңды айтпа - түбіңе жетер" деген жерде дұшпан дұшпан күйі қалады. Адам өзі тыры ешқашан түзелмейді. Ол ертең сенің сырыңды біліп алса, ол ешқашан саған жақсылық ойламайды. Тек түбіңе жетпей қоймайды.

Үзінді:

Жаманның малы үшін жақсының жағасынан алма, өрісің тарылар.

Түсіндірме (комментарий):

Жаманның малы үшін жақсының жағасынан алу бұл өте әдепсіздік. Ешқашан біреудің орнына біреу жапа шекпеу керек деп ойлаймын. Себебі, әркім қолымен жасағанын мойнымен көтеру керек. Осылайша, өрісің тарылар деген себебі, көп адамның алдында абыройыңмен қатар беделің түсуі мүмкін деген ақын.

Үзінді:

Мақтаншақ жігіт жисаң, ұятқа қалдырар.

Түсіндірме (комментарий):

Мақтаншақтық көпке жеткізбейді. Осы себепті, мақтаншақ болмау керек. Мақтанып жүрген адамдарға кеңесім адамдар сізге рахаттана қарайтын шығар, бірақ бұл сауап бола алмайды.

Объяснение:

Answer 2

Бұл сөздер Төле би көп жерде жасалғаны жайында қос жазба күнделігінде жазылған сөздері. Осы сөздердің мағынасы және мақсаты көбінеңе ойлаудаыыңыз керек. Төле би бұл сөздермен досына қарсы келген жақсылықтарды жасауға, жаман жолдардан қайтаруға ұстанған. Ол сол салмаған өз ойында жазған талапты сөздермен досын жасырыну, олармен қатар, жаманның малына жақсылық көрсету, мақтаншақ жігіт жасау немесе досына қарсы келген жамандықтардан сақтау үшін болған.

Төле би сол сөздермен ойлауды, оларды ойлау жолымен жасау және қайтару кезінде болатын тілектерді жатқызуды ұсынды. Сол сөздерді практикалықтың адал сақталуы мен жақсы жасауы үшін орнатуға пайдалануы мүмкін.