Question

2-тапсырма «Жамал - ескiлiктiң құрбаны>> такырыбына әдеби эссе жазыныз. Жазылымда шығарманыңкөркемдік-идеялық құндылығын накты көрсетіп, гуманистік тұрғыдан талдау жасаныз.

Answer 1

Бақытсыз Жамал» романының оқиғасына арқау болған мәселе де осы, ескі әдет ғұрыптың қыспағына түскен қазақ қызының тағдыры еді. Сүйгеніне қосылып, бақытты өмір сүруді армандаған бойжеткеннің бақытқа жету жолындағы акыр күресі мен қиындыққа толы жолы суреттеледі. Шығарманың сол кезеңдегі қазақ даласының шынайы тынысы тіршілігін көрсететін иірімдерден бастап, қазақ қызының тағдырын шешкен әлеуметтік теңсіздік жағдайлары ашық көрсетіледі.

Ал осы романда нақты қандай түйткілді мәселелер көтерілген? Қазақ қызының рухани өміріне қатысты қандай оқиғалар орын алады?

Ескі заманның шырмауында қалған қазақтың көзін осындай қазақ қыздарының алдыға суырылып шығып, өз теңдігін сұрауы ашқандай болады. Алайда бұл шығармада тек қана ата ана қарсылығы емес, сонымен қатар қызды адам емес тауар ретінде көретін, оны қалыңмалға айырбастайтын ашкөз, сараң адамдардың бейнесі де ашылады. Мысалға, туған әкесінің билік үшін қызының өмірін күлге айналдыруы; оның сезімдерімен санаспай, бірін бірі жаралған қос ғашықты айырулы мен опасыздыққа жатқызар едім.

Менің ойымша, Міржақып Дулатов өз туындысында Жамал қыздың тағдыры арқылы, тар заманның шынайы бет бейнесін, халықтың сол кездегі жағдайының бәрін ашып көрсеткендей. Себебі, романда Сәрсенбай мен Жамал арасындағы, юай мен кедей деп бөлінген таптық өкілдердің арасында қарама қайшылықтар мен адамдардыңрузани жағынан емес, байлығына қарап бөлінуі, адами қасиеттерді бағаламауы шынайы көрсетіледі. Сонымен қатар, заманының кесірінен өзгерген әке мінезі осыған дәлел болады. Міржақып оны басында; « Момын, мал баққан кісі» деп суреттесе, бірте бірте ол да байлықтың буына масайрап, тіпті өз қызын табан астына салып, тағдырының күл талқанын шығарған еді.

Қорыта келе, халқының халі үшін ширығып, жан беруге даяр болған қаламгер М.Дулатовтың романында сол уақыттағы қазақ халқының тұрмыс тіршілігі мен салт санасы бір адамның тағдырымен байланыс тапқандай. Жамал қыздың басынан өткен оқиғалары арқылы біз, қазақтың сол кездегі рухани өсу жолы мен кері кеткен замана шындығын анық тани білдік.

Answer 2

«Жамал - ескіліктің құрбаны»: Гуманистік Талдау

Ескертпе: Бұл эссе әдеби творчылық мазмұны мен аймақтық даму жолын жасау үшін жазылған. Менің шығармам мен идеяларым ескілікке, тамашалықсыздыққа жататын жамалды көрсетуде.

Ескілік негізгі тараптарының кездесетін проблемалары талдаулы ету үшін тікелей белгілер бар емес. Ескіліктің келесі де тараптары мен жасаушылары үшін сенімді өзге жолдар табу керек. Бұл кезде гуманистік талдау маңызды болады.

Гуманистік талдау, ескіліктің негізгі мәселелерінде түрлі адамжана мәселелерге айналдыру арқылы қайта бір жол табады. Ол адамдардың өмірінің маңызын танытады және оларды жеке маңыздау жасайды.

Ескілікке жататын негізгі жаманы жасаушылары, тарихтың орталықтасындағы тарихи оқиғалар мен басқа ішкі мәселелерді жақсартуға көмектесуі мүмкін. Олар жаманы беттерге салуды, өзге жолдарын ізденуді, тарихтан басқа басқа жақындарды көруге болады. Олардың ідеялары жаманы ескіліктерді жақсарту мен олардың өмірін жақсартуға көмектесуі мүмкін.

Қазақстандағы «Жамал - ескіліктің құрбаны» атаулы театр пьесасының басты сюжеті жаманы жасаушылардың күндіздегі өмірін жанып, өзге жақындардың жақындарының өмірін жақсарту әдістерін анықтайды. Театр пьесасы, жаманы ескіліктер мен олардың жасаушыларының маңызын тарады және қазақ әдебиетінде гуманистік мазмұнды бекітуге көмек көрсетеді.

Сондықтан, «Жамал - ескіліктің құрбаны» пьесасында жаманы ескіліктерді жақсарту жолын көрсету мүмкіндігімен, осы пьесаның гуманистік мазмұны бізге жаманы ескіліктерді жасаушылардың өмірін жақсарту жолын көрсетеді. Ескіліктің келесі де тараптары мен жасаушылары үшін гуманистік талдау керек. Біздің жарылыстарымыз мен өмірімізді жақсарту үшін келесі де тараптар мен жасаушыларды көмекке дайындау керек. Бізге қатты қажет болады - гуманистік жақсарту, ескілікке тағы да байланысты мәселе, айқын болудың ерекшеліктерін жасауға көмек көрсету.