Question

5. Мәтінмен танысып, «Жазуды тек танбалар жиынтығы деп тану дұрыс па?» деген тақырыпта сұхбат жүргізіңдер. Түркі жазулары туралы тұжырымдарынды кластерге түсіріңдер. - Түркілердің алғашқы жа- зуы - тас бетіндегі петроглифтер. Олар жазу өнеріне ерте заманнан қол жеткізді. Оған Алтай тау жо- тасының Солтүстік Зеңгір үңгі- ріндегі гравюралар - толық дә- лел. Бұл-ежелгі түркі қауымның рухани деңгейінің қаншалықты жоғары болғанын көрсетеді. Мұн- дай сызбалар шығыста Сарыөзеннен (Хуанхэ) басталып, Ал- тай, Сібір, Тәңір тау, Сарыарқа, Үстірт, Орал өңірін көктей өтіп, батыстағы Дон мен Дунайға дейін таралған. Осылайша түркілердің буындық жазуының 33 таңбасы бүгінгі күнге дейін жетті. Түркілердің бітік жазуының жүйесі шығыстағы қытай, оңтүстіктегі парсылар мен батыстағы гректердің жазу үлгісінен мүлдем басқаша. Бұл – түркі этносының әлем өрке- ниетiне комақты үлес қосқанын көрсетеді. (Қаржаубай Сартқожаұлы) Петроглифтер (лат. пем- ро- > және грек. глиф - «жазу») - тақтатастар- ға, жартастарға салынған су- реттер, бейнелер. Шын мәнінде, ешбір халыкта жазу мәдениеті қалыптас- паған кездің өзінде біздің бабаларымыз өз тарихын тасқа қашап жазып кеткен. (Олжас Сулейменов)​

Answer 1

Жазу — адамның ой-пікірін, басқа адамға хабарлап айтқысы келген сөзін, мағлұматын таңбалар арқылы жеткізуді қамтамасыз ететін белгілер жүйесі. Оның алғашқы нұсқалары өте ерте заманда жасалды. Жазу қатынас құралы ретінде пайдаланылған суреттер мен шартты белгілерден кейін пайда болған. Өз ойын басқаға жеткізу үшін адамдар әуелде заттың өзін пайдаланды. Мысалы, кеткен бағытын көрсету үшін жолға бұтақ тастаған. Кейін осы мақсатпен ағашқа садақтың оғын қадап кеткен.

Answer 2

Бұл мәтінде, "Жазуды тек танбалар жиынтығы деп тану дұрыс па?" деген тақырыпта сұхбат жасалған. Мұнда Түркі жазулары жайлы бірнеше мәліметтер берілген. Содан кейін, бұл тақырыпқа арналған кластерде түсірім жасалады:

1. Түркілердің алғашқы жазуы - тас бетіндегі петроглифтер: Мәтінде аталған бірнеше петроглифтер туралы сөйлемдер бар. Петроглифтер, тас беттеріне салынған жазулар және суреттерді айту кезеңінде пайда болған.

2. Түркілердің бітік жазуы: Мәтінде түркілердің жазу жүйесі жайлы мәліметтер берілген. Қаржаубай Сартқожаұлы түркілердің жазу өнерінің мәніні және маңызын талқылады.

3. Петроглифтер (пемро және глиф): Мәтінде петроглифтердің атауы мен мағынасы туралы мәліметтер берілген. Петроглифтер тас беттеріне жазуларды жазу әдісінде салынған суреттер мен бейнелер.

Мұндай сұхбаттар арқылы, Түркі жазуларының тарихы мен маңызы туралы мәліметтер берілген. Этнографиялық жасалымдар мен тарихи маңызды ұқсас мәліметтер көрсетіледі.