Question

13 баллов, развернутый ответ нуженЕсiмшенiң жіктелуін мысал арқылы түсіндір

Answer 1

Есімше жекеше түрде былай жіктеледі:
Мен барған-мын, сен барған-сың, сіз барған-сыз, ол барған.
Көпше түрде:
Біз көрген-біз, сіздер көрген-сіздер, сендер көрген-сіңдер, олар көрген.
3 жақта арнаулы жіктік жалғау болмайды.

Дополнительно:

Болымсыз етістіктен (-ма, -ме, -ба, -бе, -па, -пе) кейін жалғанған есімшенің -с тұлғасы жіктелгенде, кейде (көбіне поэзияда) I жақта — с есімше жұрнағы мен жіктік жалғауы (-пын, -пін) тұтасып, қыскарып кетіп, -н түрінде ғана қолданылады: айтпа-с-пын — айтпа-н, келме-с-пін — келме-н т. б. Мысалы: Бұлтқа жетпей шарт сынбан. Жандаспай ақыры бір тынбан. (М). Бай емен, батыр емен, хан емеспін (А).

Answer 2

Есiмшенiң жіктелуін мысал арқылы түсіндірмейін болса екі балл беремін, өйткені мен білмеймін деймін. Айтушы сұрауы бойынша мүмкін болса, сіз оны басқа сөзбен дайындаған жауапты талап етейініз. Мұндай тапсырма керек болса, оны бірінші балландаудың ең жақсы жолын таңдау үшін міндетті емес.

Бірақ, есімшенің жіктелуі туралы сізге ақпарат бере айтайындар.

Есімше (metaphor) - сөздіктегі мағынасынан алып, бір кезде көбейткіш, кеңейткіш, қарсыластырулық болған, тілге бекітілген заттың немесе понятиенің тереңдігін жүйелі, баяндамалы жаңбырлар арқылы анықтайтын художественный әдіс. Есімшенді түсіндіру үшін мысалды қарастырамыз:

Мысал 1: Қазақстан — орта азиялық мемлекет, биік қызыл шапаны айналармен байқаған ат құйылған кіші ұлт. (Баламауыту)

Мысал 2: Ойыңда қазақ тілі — ашық және шексіз келтіретін асқазан, тыңдауға шешімді қазақ халқының ағартылып, абайтын ояндауы. (Ашық жол)

Мысал 3: Сәулелі күн, мінсіз абай. (Мың абай)

Есімшендер сөздік қорында жиі көп пайда болған көмек арқылы тілге түсіндіруге және түсіну үшін тұрақты дайындалған заттарды пайдаланамыз.