Question

Ата-аналарыңның көмегімен немесе энциклопедияларды пайдаланып, ертедегі халықтық ұғымдағы тәулік мезгілдерін ретімен жазыңдар. Оларға түсінік беріңдер.Үлгі: Ақшам — қараңғы түсе бастаған кез.(20 баллов)​

Answer 1

Күн шығар алдындағы мезгіл-таң, азан. құлын сәрі – таң жаңа сыз беріп ата бастаған кез. Таң сәрі – жерге жарық түсе бастаған кез.

Күн көкжиектен көтерілген мезгіл-сәске. Оның мынандай атаулары бар: Сиыр сәске – күн артқан бойы көтерілген кез. Сәске түс – түске жақындаған мезгіл, сағат 12 шамасы. Ұлы сәске – тал түске жақындаған мезгіл.

Күннің орта мезгілі- түс. Бұл – түскі тамақ ішіп, тынығатын уақыт. Тал (талма, тапа–тал) түс – күннің қатты ысыған кезі, тынығатын шақ, сағат 1 шамасы. Шаңқай түс – көлеңкенің әбден қысқарған кезі, сағат 2 шамасы.

Күн еңкейген мезгіл-бесін.

Күн ұясына бата бастаған мезгіл-ақшам, ымырт. Оның мынандай атаулары бар: Алакеуім – күн ала көлең, ұясына бата бастаған мезгіл. Кеугім, кеуім – қараңғы түсе бастаған кез, ымырт. Намазшам – кешкі намаз оқылатын кез. Кеш – ымырт жабылып, қас қарайған мезгіл.

Түн мезгілі-Іңір – күн батып, қас қарайған кез. Қызыл іңір – қас қарайып, түн болған кез. Жарым түн – түннің ортасы.

Answer 2

Ертедегі халықтық ұғымдағы тәулік мезгілдерін жазу үшін ата-аналарыңның көмегін пайдалану маңызды. Көбірек ағаштарды, егіндерді, атаулы есім-көздерді және басқа да естіліктерді пайдалану арқылы ең тиімді тәулік мезгілдерін анықтап беру мүмкін. Келесідей мезгілдерді ақпаратты түсінік беріп жазуға болады:

1. Ақшам — қараңғы түсе бастаған кез. (20 баллов)
2. Көкшетау — жердің төбесі бойынша көшу. (15 баллов)
3. Жапалақ — жапалақ ағашындағы жеміс. (10 баллов)
4. Талға — тастаған бекітілген орын, бейне. (10 баллов)
5. Қара күн — күнің батуы. (10 баллов)
6. Алашақ — алашақ ағашының жасылдығын қайтарады. (8 баллов)
7. Көпшік — жердің жұмсақ бөлігі. (8 баллов)
8. Ағаш — жердегі денсаулықты көтереді. (7 баллов)
9. Шөпшек — жердің шығыстағы шөп. (6 баллов)
10. Кешек — су астындағы көлемді жер. (5 баллов)

Ертедегі халықтық ұғымдағы тәулік мезгілдерін дәлелдей анықтау үшін ата-аналарыңның көмегімен энциклопедияларды да пайдалану керек. Энциклопедиялар жасаушылары тарапынан белгіленген мезгілдер туралы толық ақпаратты көрсетеді.