Question

Көшпенділер трилогиясы-Қазақ елінің тарихи шындығы эссе

Answer 1

Ответ:

Көшпенділер трилогиясы – Қазақ елінің тарихи шындығы.

«Ілияс Есенберлин – қазақ әдебиетінің ғана емес, қазақ халқы тарихының төрінен орын алатын дара тұлға... Қазақ тарихының кемеңгер көсемдерінің қайталаңбас бейнесін сомдауы жағынан өзге туындылардан оқ бойы алда тұрған талантты шығармасы - «Көшпенділер» тарихи трилогиясын дүниеге әкелді. Бүгінде дүниежүзінің көптеген халықтарының тіліне аудрылып, әлденеше рет басылған жазушының осы еңбегін хандық дәуірдегі қазақ өмірінің энциклопедиясы десек артық  айтқандық бола қоймас» деп Елбасымыз айтқандай, Ілияс Есенберлин қазақ тілі мен әдебиеті, мәдениетіне зор үлесін қосқан дарабоз қаламгер.

Жазушының алты кітаптан тұратын тарихи эпопеясы бүгінгі таңда жан – жақты зерттелуде. «Көшпенділер» трилогиясы хронологиялық жүйеге құрылған, «Алмас қылыш», «Жанталас», «Қаһар» деген бөлімдерден тұрады.  

«Көшпенділер» трилогиясында бес ғасырлық оқиға сипатталады. Трилогияның басты кейіпкерлері – есімдері ел есінде қалған, елі мен жері үшін жанын аямаған батырлар, яғни өмірде болған тұлғалар.

«Көшпенділер» трилогиясы қиын-қыстау кезде жарыққа шыққан шығарма. Бұл Ілияс Есенберлиннің асқан ерлігі ғана емес, нағыз саяси жеңісі деп білуге болады. Себебі ол заманда тарихи роман жазбақ түгілі, атақты батырлар мен хандардың, ақындар мен жыраулардың есімін атаудың өзі өте қауіпті еді.

Дарабоз қаламгер Ілияс Есенберлин осындай ауқымды шығарманы жазбас бұрын ғалымдардың еңбектерімен танысып, тарихи мағлұматтар мен деректерді молынан жинап, жан – жақты зерттеу жүргізген. Бүкіл бір халықтың өмір-тарихы ұмытылып бара жатқандығын еске сала отырып, оған кінәлі - коммунистік саясат екендігін ашып айтпаса да, өмір ағысы басқа арнамен ағып бара жатқандығын, тарих беттері бұрмаланғандығын көркем тілмен бейнелеп берді.

Бүгінгі таңда «Көшпенділер» трилологиясы әлемнің 30 тілінде жарық көріп, 50 рет қайта басылды. 2005 жылғы есеп бойынша, дүние жүзіне таралған жалпы тиражы 3 миллион дана.

Answer 2

Көшпенділер трилогиясы, Қазақстан эпосының шындығын таныту үшін өзарағы әдеби көмек алуға көмектесу үшін, осы эпос туралы кратки түсініктеме беремін.

Қазақстан эпосу, Қазақ халқының тарихын, культуралық біріккендігін, дәстүрлерін, көшпенділер мен қайраткерлер тарихын және дуаларын аяқтауға арналған мәдени қазіргі түрлерінің бір төрті, олардың айтушылықтарын және мүкімдеушілікті көрсететін әдеби жанр. Көшпенділер трилогиясының авторы - Ыбрай Алтынсарин. Бұл трилогия оның ең бірінші және үздік шығармаларының бірі.

Бірінші кітап, "Құрманғазы" - Қазақ халқының тарихы мен дәстүрлеріндегі дала көшпенділерінің ерекше дуаларын, күнделікті тұрғысын, мүкімдеушілікті және мінез-құлықты ақындар мен қасиетті күреспенділер арқылы баяндайды. Егер таңдаған болсаңыз, бірінші кітапты оқып, дала көшпенділерінің ерекше дуалары мен күресіпті мүкімдеушілік кездесуін түсініп, белгілі тұрғысы мен жабдықтары арқылы шындықты таныңыз.

Екінші кітап, "Бірлікпен жасырын" - Қазақ халқының бірлігі мен тіл-тірек арасындағы бірлік туралы ерекше дуаларын, тәуелсіздігін берік ақындар арқылы анықтайды. Бұл кітапта, Қазақ халқының бірлігі мен ұлттық бірлікке қатысуы талқыланады.

Үшінші кітап, "Қарсы Жер" - Қазақ халқының тарихы мен бірлігіне тілегін берік ақындар арқылы жариялайды. Бұл кітапта, Қазақ халқының тарихы мен дәстүрлеріндегі қарсы жердің маңызы талқыланады.

Барлығы да аттаным ақын-шығармалардың мәтіндері мен сөйлеулерінің бірінші бұйрықтарын түсіну, олардың ерекше мінез-құлықтарын білу қажет. Олардың дуалары мен сөйлеулері оқылатын кезде, Қазақ халқының тарихы мен көшпенділер мен қайраткерлер дүниесіне танымай, тарихын бірлей ақпарат жинап, шындықты түсінуге көмектеседі.

Сондықтан, Көшпенділер трилогиясын оқиға, дала көшпенділері, қасиетті қуанышты тұрғысы, тарихы құрылыстары мен қарсы жерге тілегін берік ақындардың дуаларын ашықты түсініп, қазақ елінің шындығына бағыну қажет.