Question

3. «Қазақ даласы табиғи суларға бай емес» деген пікірге келісу- келіспеу себептеріңді көрсетіп, эссе жазыңдар. Белгісіздік есімдік- терін кірістіріңдер.

Answer 1

Еліміздің су ресурстары.

Иә, су – бар тіршіліктің көзі, әлдеқашаннан табиғаттың айырып ала алмас бөлігі. Сусыз өмір өлді, солды деген сөз. Ал қазақ даласы табиғи суларға бай емес. Себебі сумен қамтамасыздандыру деңгейі  бойынша ол ТМД елдерінің ішіндегі әлдеқайда төмен орынды алады, тіпті  Түркіменстаннан кейін тұр.

Қажетті су тұтыну көлемі 54,5 км3-ді құрайды, мұның сулылығы бойынша орташа есеппен жылда шаруашылыққа пайдаланылу мүмкіндігі 46,0 км3-ден аспайды. Қазқстанда 85 мыңнан астам өзендер мен уақытша су көздері бар. Бірақ олардың саусақпен санарлық кейбірі ғана үлкен көлемді өзендер.

Республиканың басым бөлігінде адамдардың өндірістік әрекетінің, су көздерінің  және коммуналдық-тұрмыстық қалдықтарымен ластануының және басқа да себептердің нәтижесінде таза тұщы суға деген тапшылық байқалады.    

"Су ішетін арығы жоқ елдің, сүзіп алатын балығы жоқ" демекші, суды тиімсіз пайдаланудың кесірінен ел экономикасы әлсіреп, денсаулық пен шаруашылық көрсеткіші құлдырайды.Сондықтан кімде-кім өзімізден бастап үнемдеп, қоқсытпай, тиімді қолдансақ, мүмкін, су қорының мөлшері ұзаққа жетіп қалар.

Белгісіздік есімдігі:әлдеқашан, әлдеқайда, кейбірі, кімде-кім.

Answer 2

«Қазақ даласы табиғи суларға бай емес» деген пікірге келісу-келіспеу себептеріңді көрсету үшін, біз қазіргі уақытта көрінетін даланы түсіну керек. Қазақстан өзге ултар мен регионлардың қалай суды сақтауға байланысты, су аймағының дамуын бағалау қажет.

Біріншіден, «Қазақ даласы табиғи суларға бай емес» пікірі көптеген батыс аймақтарының, әрі өзара кездесетін регионлардың су есебімен қатар болуы мүмкін. Осы мемлекеттерге жай жерлердегі су қажет. Су аймағының кірістірілуінің тегін батыс уақытты аймақтарына негізделген экономикалық, экологиялық немесе саяси себептер болуы мүмкін. Себебі өзге өлкелердің су аймағы мен ресурстары қандай-соң сақталады немесе басқа кімнің қолдануды сақтайды.

Екіншіден, климаттық айырмашылық су көзінен кетуіне себеп болуы мүмкін. Климаттық өзгешеліктер далада су табиғын өзгертіп жатқан және белгісіздікке себеп болған. Кейбір жерлерде су таралысы мен салуы басқа жерлерге көрсеткеннен айыр. Көптеген батыс өлкелерінде климаттық өзгешеліктер негізінде су аймағының дамуының жағдайын түсіну керек.

Қазақстандық «Қазақ даласы табиғи суларға бай емес» пікірінің белгісіздік есімдіктері де бар. Бірінші осы, су есебін жүргізудің көнмен айырмашылығы. Бір жағдайда, аймақтың бір бөлігінде су қажет болуы мүмкін, бір жағдайда, басқа бөлігінде су аз болуы мүмкін. Олар арасындағы белгісіздік аймақтарына өзара қатысты жылдамдастық жасауды қиындатуға себеп болуы мүмкін.

Қазақстандағы дағды су аймақтарының көлемі мен дамуының күрделі салықты арттыру тенденцияларын дайындатуға арналған тұжырымдама жасау керек. Осы жоба аясында су тиімді ашықтықтары, экологиялық тиімділік, технологиялық импульстар және саяси-қаржылық қолданушылардың қызметі де көрсетілуі мүмкін. Бұл жоба арқылы «Қазақ даласы табиғи суларға бай емес» деген пікірге бетбелгілік күнделіктерге байланысты келісу-келіспеу себептерін түсіндіре алатын болады.