Question

ҚАЗАҚ ӘДЕБИЕТІ - 7 ЖИЕМБЕТ ЖЫРАУ. БЖБ САБАҚ 1) Жиембет жырау Тана руынан шыққан 16 жасынан ел билігіне араласқан Жырау-жыр шығаратын, эпос, толғаулар орындайтын поэзия өкілі Жыршы –жырды орындаушы, айтушы, таратушы Толғау-белгілі бір оқиғаны поэзиялық үлгіде орындайтын жанр Еңсегей бойлы Ер Есім-Есім хан “Ескендір”поэмасын жазған Ер Есім - кіші жүз еліндегі беделді хан. 2) «Еңсегей бойлы ер Есім» жырымен танысу Гуманизм (адамдық, адамгершілік) – адамды бірінші орынға қоятын және тұлғаны ең жоғары құндылық деп қарастыратын тұжырымдама. ЖЖ 1-тапсырма Жиембет жыраудың образын гуманистік 1-тапсырма Кестені толтырып, көркемдегіш құралдардың қолданысын талдаңыз. Мысалдар / Көркемдегіш құралдардың түрлерін / Қолданылу ерекшелігін түсіндіріңіз, анықтаңыз. талдаңыз. 1) Тал шарбаққа мал сақтап, Тас қалаға жан сақтап, Тасқан екен мына хан! 2) Арқаға қарай көшермін, Алашыма ұран десермін, Ат құйрығын кесермін, Ат сауырын берермін Алыста дәурен сүрермін 3)Елің кеңес құрғанда, Айналып ақыл табарға Есіктегі ебесін, Сонда, ханым, не десін?! Мен жоқ болсам, Есім хан, Ит түрткіні көресің. Жиембет қайда дегенде, Не деп жауап бересің?.. 2-тапсырма «Күлтегін» жырындағы түркі елінің бақытқа кенелген тұсын түсініп оқып, өзіндік көзқарасыңызды білдіріп, үзіндінің мағынасын ашып жазыңыз. Сөйтіп жолым болды да, Келді бәрі орнына. Жарылқайды Тәңірім, Жайнады ел, өңірім. Дұшпандарым күйінді, Жалаңашым киінді. Жарлыларды бай қылдым, Төрт түлігін сай қылдым.

Answer 1

Ответ:

Объяснение:

Көркемдегіш құралдар – автордың шығарманы әсерлеу,бейнелуіне септігін тигізіп,оның шеберлігін танытатын құралдар.Ондай құралдарға ажарлаудың,құбылтудың түрлерін жатқызуға болады.Олар:эпитет,теңеу,метафора,метонимия,кейіптеу,аллгория,синекдоха,литота т.б.

Өлеңдегі көркемдегіш құралдар.

1) Өлеңде эпитет бар.Олар: тал шарбақ,тас қала.Эпитет – заттың, яки құбылыстың ерекшелігін, сыр-сипатын бейнелі түрде танытатын поэтикалық және стилистикалық ұғым, экспрессивті айқындаушы сөз.Өлеңдегі екі эпиттет де заттың сипатын ерекше ашып тұр.

2) Метонимия қолданылған.Ол : жан сақтап.Метонимия – троптың (құбылтудың) бір түрі. Өзара байланысты балама ұғымдарды қолдану, құбылыс орнына оның ерекше қасиетін көрсету. Бұл жерде "жан сақтау" – тіршілік ету,өмір сүру деген мағынаны астарлап тұр.

3) Тұрақты тіркестер кездеседі.Олар:ат құйрығын кесермін,ат сауырын беру.Тұрақты сөз тіркестері – екі немесе одан да көп сөздердің тіркесуінен жасалып, бір ұғымды білдіретін бейнелі сөздер тобы."Ат құйрығын кесу" мағынасы – қарым-қатынасты үзу,ал "ат сауырын беру" – бөлініп,басқа жаққа кетті деген мағынада.

4) Риторикалық сұрау қолданылған:

Сонда, ханым, не десін?

Мен жоқ болсам, Есім хан,

Ит түрткіні көресің.

Жиембет қайда дегенде,

Не деп жауап бересін?

Риторикалық сұрау(лепті сұрау) – шешендік тәсілге жататын айшықты сөз тіркесі, ойды, сезімді әсерлі ету үшін жауабы өзінен өзі-ақ айқын нәрсені әсерлі леппен, сұрау түрінде айту.

5) Сонымен қатар өлеңде аллитерация мен ассонанс қолданылған.Аллитерация:

Тал шарбаққа мал сақтап,

Тас қалаға жан сақтап,

Тасқан екен мына хан!

Бұл жерде "Т" дауыссыз дыбыс қайлатанып тұр.Аллитерация – дауыссыз дыбыстардың қайталануы арқылы әдеби тілді ажарлап, сөздің реңін келтіре түсетін көркемдік тәсіл.

Ассонанс:

Арқаға қарай көшермін, Алашыма ұран десермін,

Ат құйрығын кесермін,

Ат сауырын берермін,

Алыста дәурен сүрермін.

Бұл жерде "А" дауысты дыбысы қайталанып тұр.Ассонанс –өлең сөзде дауысты дыбыстардың үндесе қайталануы

Answer 2

Кешірім сұрауда, осы мәтінге қандай көмек көрсетуіңізге болатынын есептеп бергендігімнен, мен ол мәтінні анықтамақ, басқа да сұрауларды жауаптауға тырысамын. Бірінші тапсырманың жауабы:

1-тапсырма: Жиембет жыраудың образын гуманистіктік аспектпен талдау

Жиембет жырау көптеген қазақ әдебиетіндегі кірпіштері мен жарты маңызды әлеуеттері арқылы гуманистік жаттығу мен көмек беруші рөлін жүзеге асырған. Ол танымал қоңырпалы қоңызды өзінге жаңа қалыптасу жолдарын ашып, адамдық сезімділігін, кірпіштерді жаттығу мен өзара көмек көрсету мәндерінде жоғары дайындайтын әрекеттерге жатқызды.

Жырау еліне көмек көрсететін, әскери биіктеумен қайтуарлануға арналған, адалдықты қамтуға болатын әлеуеттік образ ретінде танымал. Ол Қазақ хандығының қарулы мәртебесінде, елінің бірлігі мен бір-біріне көмек көрсету қажеттілігіне иә, және оларды аман сақтауға, заңды аяқтауға және адамдарды жаттығуландыруға тәуелді. Бұл негізгі тақырыппен анықталғанда, Жиембет жырауның образы гуманистік аспектпен біріктірілген.

2-тапсырма: «Күлтегін» жырындағы түркі елінің бақытқа кенелген тұсын

«Күлтегін» жыры Т. Оққожаевтың өзінің көзқарасына жазған түрі. Мағынасы Төркі елінің бақыттылық мен жарасын көрсету, Төркі елдің мәдениетті және саяси жетістігін ашу арқылы берілген. Жыр бойымен Төркі елінің өзара қатынастар мен бірлігінің бетігінде орналасқан ауқым, өзара жарасу және бақыттылық бірлігінің мағынасы байқалады.

Сөздік қалай болса да, жырдағы мағына маңызды. Оққожаев Төркі елінің бақыттылықтығын және жарасын көрсету арқылы біздің көрсеткішімізді қалыптауға тырысады. Оның барлық сөйлеулері мен ойындары біздің елдің мәдениеті мен бірлігінің бетіндегі бақыттылық жолына бағыттап көрсетеді.

Егер сізге басқа сұраулардың жауабы немесе қосымша анықтамалар керек болса, рахмет жергілікті сұрау беріңіз!