Question

Көшпенділердің материалдық мәдениеті көші-қонға,тұрмысқа ыңғайлы болды. Киіз үй,ат әбзелдері,ер-тоқым, теріден,ағаштан жасалған ыдыс- аяқ,бесік,тұрмыстық заттар- көшпенділердің материалдық мәдениеті. Көшпенділердің рухани мәдениеті өте бай.Оларда шығармашылық ойлау жүйесі ерекше дамыған.Көне түркілер алғашқы әріп жазуының бір түрі – руна жазуды ойлап тауып,пайдаланды.Есік жазуындағы 17 әріптің 13-і – көне түркі алфавиті. Бұл – V ғасырда түркілердің жазуы мен әдебиеті, рухани байлығының жоғары деңгейде дамығанын көрсететін аса құнды жәдігер. Түркілер мемлекетті дала демократиясына сүйеніп басқарды. Би-шешендер ханның білгір ақылшысы,кемеңгер кеңесшісі болды. Би-шешендердің дана ойлары,тапқыр сөздері,әділ шешімдері мемлекетті демократиялық басқаруға жол ашты. VI ғасырда түркілердің әдеби тілі қалыптасты.Би-шешендер бай ауыз әдебиетін қалдырды. Көшпенділердің бірегей мемлекеттік құрылымы дамыды.Қазақ хандығы кезінде ғана орындалатын 5000-дай күй дүниеге келген.Бүгінгі қазақ халқы – сол өркениеттің тікелей мұрагері. 1.Көшпенділердің материалдық мәдениетіне нелер жатады? 2.Көне тіркілердің жазуы қай жазу болды? 3.Би-шешендер хан үшін кім болған?

Answer 1

Ответ:

1) Киіз үй,ат әбзелдері,ер-тоқым, теріден,ағаштан жасалған ыдыс- аяқ,бесік,тұрмыстық заттар.

2) Олардың алғаш жазуы Руна жазуы болды.

3) Би-шешендер ханның білгір ақылшысы,кемеңгер кеңесшісі болды. Би-шешендердің дана ойлары,тапқыр сөздері,әділ болған. Ханға ақыл кеңес берген.

Answer 2

1. Көшпенділердің материалдық мәдениетінде киіз үйлер, ат әбзелдері, ер-тоқымдар, теріден, ағаштан жасалған ыдыс-аяқтар, бесіктер, тұрмыстық заттар жатады. Бұлар көшпенділердің күнделікті өмір салуындағы материалдық жасақтама және мәдениетті арнауын көрсетеді.

2. Көне түркілердің жазуының бір түрі руна жазуды ойлау жүйесі болды. Руна жазуының арқауында әріптер қолданылмайды, оның ойын-кезеңдері бар. Есік жазуында қолданылған әріптердің 17-і көне түркі алфавитіне төмендегі байланыстырылуы маңызды болып табылады.

3. Би-шешендер хан үшін билгір ақылшысы көмекшісі болған. Олар ханмен кеңес жасау, даналық ойлау, әділ шешімдер беру, мемлекетті демократиялық басқаруды жетілдіру арқылы мемлекетті басқарғанлары туралы сөз айта алады.