Question

ДАМ 100 БАЛЛОВ, КТО НАПИШЕТ НЕ ПОЛНОСТЬЮ ИЛИ ФИГНЮ - БАН Мәтінді мұқият тыңдап, не туралы айтылатынын анықтаңыз. Ұлы Жібек жолы Байырғы заманда жердің түкпір-түкпірінде тұратын адамдар бір-бірімен сауда жүргізген. Алғашында ол қажетті заттармен айырбас ретінде жүзеге асқан. Мысалы, асыл тастар, алтын, күміс, тұз, шипалы өсімдіктер мен хош иіс сулары, азық-түлік және басқа да тауарлармен алмасқан. Кейіннен ақшаға сауда-саттық басталып, базар, жәрмеңке, сауда жолдары ашылды. Ұлы Жібек жолының Қазақстан жерінен өткен жолы Сауран қаласы болды. Қазақстан жеріндегі орта ғасырдағы ірі қалалардың бірі. Жібек жолындағы тағы бір тарихи қала – Иасы, кейіннен Түркістан атанған. Түркістан ертеден «екінші Мекке» деп аталып кеткен. Қожа Ахмет Иассауидің кесене ғимараты – бүкіл Орта Азиядағы сәулет өнерінің керемет үлгісі болып табылады. Жібек жолындағы даңқты қалалардың бірі Отырар еді. Бүкіл Шығысқа аты әйгілі қала ең алғаш Фараб деп аталды. Әл Фараби атанған ұлы ғалым Әбу Насыр Ибн Мұхаммед шыққан қала. Ұлы Жібек жолында тарихи қалалардың қатарына Испиджап, яғни, Сайрам да жатады. Сайрам ұзақ жылдар бойы Жібек жолы бойындағы саяси жағынан да, экономикалық жағынан да, мәдени жағынан да еңсесі биік қалалардың бірі болып қалған. Сол тұстағы аса ірі сауда орталығы Тараз болды. Елдер оны саудагерлер қаласы деп атаған. Тараздың жүрегі – мешіттері, керуен сарайлары болса, базардың айналасында түрлі шеберханалар, наубайханалар орналасқан. Ертеде Тараз қаласындағы сауда базарын көргендер «Тараз базары – әлем айнасы» дейтін. Себебі, бұл жақта кез келген дүниені айырбастауға, сату мен сатып алуға болатын. 2-тапсырма Мәтін мазмұны бойынша 3 сұрақ құрастыр. 1. 2. 3. 3-тапсырма Мәтін мазмұнын қысқаша 3-4 сөйлеммен, өз сөзіңмен баяндап жаз. _____________________________________________________________________________ _____________________________________________________________________________ 4-тапсырма Отырар, Түркістан. Берілген сөздерді септе. Атау септік: Ілік септік: Барыс септік: Табыс септік: Жатыс септік:

Answer 1

Ответ:

2 тапсырма

1)Улы Жибек долы деген не?

2)Ол Қай жерден өтті?

3)Сауда орталығы қай жер болды?

3 тапсырма

осы мәтінде Жібек жолы туралы айтылған. Сауда орталықтары туралы. Және қай жерден өтіп тұрғаны айтылып тұр.

4 тапсырма

АС:Отырар, Түркістан..

ІС:Отырардың, Түркістанның.

БС:Отырарға, Түркістанға.

ТС:Отырарды, Түркістанды.

ЖС:Отырарда, Түркістанда.

Answer 2

1. Мәтіндегі басылым: Ұлы Жібек жолында сауда істеу жолының дамуы мен ортағасырын жайлайтын тарихи қалалар туралы мәлімет берілген.

2. Мәтін мазмұны бойынша 3 сұрақ:

   1. Қазақстанда Ұлы Жібек жолының маңызды қалалары кімдермен сауда жасауға бастады?
   2. Тараз қаласы жайында не үшін атау септік "Тараз базары – әлем айнасы" деп аталады?
   3. Мәтінде аталған қалалардың істориялық айырбастасы жайлы қандай аңдамалар берілген?

3. Мәтін мазмұнын қысқаша 3-4 сөйлеммен баяндап жазу:

   1. Ұлы Жібек жолы, Сауран, Отырар және Түркістан қалалары, қазақстандағы сауда істеу жолының ең маңызды қалалары болып саналады.
   2. Тараз қаласындағы сауда базары "Тараз базары – әлем айнасы" деп аталады, себебі ол әлемдік деңгейде сауда істейді.
   3. Мәтінде көрсетілген қазақстандық қалалардың кездесуі, тарихи бекітілген құрылымы мен істориясы мен қазақстанда сауда істеу жолының дамуын көрсету үшін өте маңызды.

4. Септіктер:

   • Ілік септік: Отырар, Түркістан, Тараз, Қазақстан, сауда, істеу, жол, қала, ғалым, айна.
   • Барыс септік: Сауда-саттық, базар, сауда жолдары, екінші Мекке.
   • Табыс септік: Сауда істеу, мәдени жағынан, экономикалық жағынан, саудагерлер қаласы.
   • Жатыс септік: Тарихи қала, орта ғасыр, асыл тастар, алтын, күміс, тұз, шипалы өсімдіктер, азық-түлік, Қожа Ахмет Иассауидің кесене ғимараты, Тараз базары – әлем айнасы.