Question

2-тапсырма. Суретте жер бетіндегі ауаның қозғалысы бейнеленген сурет пен сұрақтарды пайдаланып,ауаның орын ауыстыруының нәтижесін сипаттап, түсіндір.Жылы ауа қайдан пайда болады?Суық ауа қайдан пайда болады?Жылы және суық ауа қай бағытта қозғалады?Оның нәтижесінде не пайда болады?Бұл ауаның қандай қасиеттерін сипаттайды?+15 °C-20 С​

Answer 1

Ответ:Атмосфералық ауа – бұл ғаламшардың (планета)өмірі, жердің азоттан, көмір қышқыл газынан, озоннан, гелиден тұратын газ қабаты.

Биологиялық процесс үшін оттегінің маңызы өте зор, ал көмірқышқыл газы фотосинтез процесіне өте қажет. Адам тамақ ішпеуге бар, бірақ тыныс алмай өмір сүре алмайды, себебі адам организмінде оттегі қоры шектеулі. Ол 2 – 3 минут қана тыныс алуына жетеді, ал бес минут өткен соң, ауа келмегендіктен адам организмінде орнына келмейтін процесс басталады, ми қабаты жұмысын тоқтатады, биологиялық өлім келеді.

Атмосфералық ауаның зиянды заттармен былғануы Өңдеу

Атмосфералық ауаның әр түрлі зиянды заттармен былғануы, адамдар органының ауруына, оның ішінде тыныс мүшелерінің ауруына әкеліп соғады.

Мысалы, түрлі түсті металлургияның кәсіпорындарының ауаға жіберетін зиянды заттары жүрек – тамыр ауруларының өсуіне, жүйкенің бұзылуына, қатерлі ісік ауруларының пайда болуына әкеледі. Қара метал мен электр қуаты кәсіпорындарының ауаға шығаратын заттары өкпе ауруларына шалдықтырады. Химия өнеркәсібінің ауаға шығаратын зиянды заттары аллергияның, без және жыныс ауруларының пайда болуына әсер етеді.

Атмосферада табиғи және антропогендік көздерден қосылатын әр түрлі қосындылыр әр кездерде де болады. Ондай табиғи қосындыларға шаңдар жатады, олар, негізінен, өсімдіктер түрлерінен, вулкандардан, эрозияға ұшыраған топырақтан, ғарыш шаңдарынан тұрады және өрт түтіндері, газдар да жатады.

Air-pollution.JPG

Атмосфераның ауасын ластайтын негізгі антропогендік көздер қатарына өнеркәсіп орындарының кейбір салалары, автокөлік, және жылу энергетикасы жатады. Қазақстанда тұрақты өнеркәсіп орындарының көздерінен атмосфераға жыл сайын (1995 ж – 3,1млн. г,1997 ж – 2,37; 1998 ж – 2,33) зиянды заттар шығады атмосфераға кететін зиянды қосындылардың жартысына жуығын энергетика, ал түсті металдар – 22,7%, қара металдар – 15,7% береді.

Атмосфераға зиянды заттарды шығаруда автокөліктер үлкен орын алады.

Смог

Қазақстанның үлкен қалаларында автокөліктердің зиянды заттарды шығарудағы үлесі 60 – 80 пайыз құрайды. Ал Алматы қаласында — 90 пайыз. Ең көп тарайтын улы заттар – углеродтың оксиді (СО), күкірттің диоксиді (SO2) азоттың оксиды (МОх) көмірсутегі (Cn Hm) және қатаң заттар (шаң). Атмосфераға одан да гөрі улы заттар шығады, мысалы, фтордың қосындысы, хлор, қорғасын, сынап және бензапирен. Осы күндері атмосфераға 500-ден астам улы заттар шығады екен, оның саны күннен күнге ұлғаюда.

Қазақстан Республикасының қалаларындағы ауа бассейнін бақылау қалаларда ластану деңгейінің өте жоғары екенін көрсетіп отыр. Орташа алғанда қалалардағы шаңның, аммиактың, фенолдың, фторлық сутегінің, формальдегидтің, қорғасынның, азот диоксидінің және күкірттің жиынтығы шекті нормадан әлде қайда артық болып тұр. Мысалы, Шымкент және Лениногорск қалаларында күкірт жиынтығы шекті нормадан 100 есе артып кеткен. Атмосферадағы қоспалардың және олардың қозғалысы екінші дейгейдегі өте улы қосылыстардың пайда болуына әкеліп соғады (қара түтін(смог), қышқыл (кислота) және олар азон қабатын бірден – бір қосындылар.

Атмосфералық ауаның ластануынан пайда болатын қауіп:

Смог

Қышқыл жаңбыры

Парниктік эффект

Озон қабатының бұзылуы

Объяснение:

Answer 2

Суреттегі ауаның қозғалысының нәтижесін сипаттау үшін сұрақтармен бірге кейбір өзгерістердің себебін анықтау керек.

1. Жылы ауа қайдан пайда болады?

   • Жылы ауа көбіне көзге көрінетін бір ауа түрі есептеледі. Осы ауа түрі жаз жақшалары, қауынды жақшалар, сірікті жақшалар жатады. Бұл ауа қызметін жоспарлау, жазықты ауа күйдеу және кейіпкерлік қазыналарды қорғауға көмектеседі.

2. Суық ауа қайдан пайда болады?

   • Суық ауа басқа басқару қызметіне байланысты, оның аяқтауындағы су болады. Суық ауа үйдің жылы жабдықтары, машиналар жасау жасақтары, климаттық жабдықтар мен жылы ауа жасақтарының арасында жасалады.

3. Жылы және суық ауа қай бағытта қозғалады?

   • Жылы және суық ауа бірнеше бағыттарда қозғалады. Олар жылы ауа кіріп, өңдеу пайда болады. Суық ауа кіріп, аяқтауларда ауа тазалау машинасына кіріп, суын тазалайды.

4. Оның нәтижесінде не пайда болады?

   • Ауаның қозғалысынан кейін орын ауыстыру машинасының жұмысын аяқтаудан кейін, оның нәтижесі болады. Бірақ машиналар бойынша жеткізілетін қызметтері бойынша маңызды болуы мүмкін.

5. Бұл ауаның қандай қасиеттерін сипаттайды?

   • Ауаның қозғалысы сипаттаушы суреттерде берілмеген, бірақ ашық мөлшерде жазылған. Суреттер жер бетінде жатады.

Тағы да маңызды: +15°C-20°C температура диапазоны ауаның жылы және суық ауаларды тыныс аластатын жер болуы маңызды. Температура шарты болмаса, ауаның қозғалуы емесі мүмкін.