Question

1-тапсырма. Сұлтанмахмұт Торайғыров туралы өмірі мен шығармашылығы жайлы негізгі ақпараттармен тоқталыңыз​

Answer 1

Ответ:

1926 жылы «Сұлтанмахмұт Торайғырұлының сөздерін жинау науқанына ат салысыңыздар!» деген ашық хатында Жүсіпбек Аймауытов: «Ақын елінің тілі ғой, адал туған ұлы ғой, бүлк-бүлк еткен жаны ғой, жанын жеген ары ғой, айта алмай жүрген зары ғой. Жаннан, ардан безбесе, ақынын қандай ел қастерлемесін!» - деп жазған екен.

Сұлтанмахмұт – шын мағынасында осы сөзге татитын ақын. ХХ ғасыр басындағы қазақ әдебиетін жаңа биікке көтеріп, заманының қайшылықты шындығын шығармаларында жан-жақты бейнелеген, көркем сөздің халықтық мән-мағынасын көтеріп, жаңа жанрларда ізденістер жасаған ол туған халқын отаршылдық пен ұлттық егзінің екі жақты қанауынан азат етуге, ел бостандығына үн қосты.

«Қараңғы қазақ көгіне өрмелеп шығып күн болуға» ұмтылды. Қоғамдық шыңдық пен әділет жолын талмай іздеп, туындыларына арқау еткен ақын көп жабының бірі болып қалмай, от боп жанды, құйрықты жұлдыздай ағып өтті.

Сұлтанмахмұг 1893 жылдын 28 қазанында туған. Шешесі қайтыс болғаннан кейін, болашақ ақын алты жасқа дейін әжесінің тәрбиесінде болады. Содан кейін Шоқпыт екі баласын алып туған жері - Баянауылдағы ата қонысына көшеді. Торайғыр көліне таяу жерден қыстау салады. Сұлтанмахмұттың балалық шағы осы жерде өтеді. «Баян тауы Қозы Көрпештің Баян сұлуы туған тау деседі. Аспанмен тілдескен асқар шың, тік жартас, түпсіз күз, таудың ұшар басынан етегіне дейін сыңсыған сыпсың қарағай, ақ қайың, барғын, мойыл, киядан ойға, ойдан орманға сүңгіп, сыбдырлап, бұраңдаған бура бұлақ, шеккен алыптай асқар Баянның оң қолтығында айнадай жарқыраған Сабындыкөл, сол қолтығында түндей түнерген Шойындыкөл (Жасыбай көлі бұрын солай аталған деседі), жамбасында тас аралды, көк құрақты Торайғыр көлі, жаз болса көкорай шалғын, көк балауса, жасыл жапырақ жеміс, тау іші ың-шың аң, бұта толған жыршы құс. Міне, сол секілді зәулім жаратылыстың бауырында бала Махмұт балдырғандай балалық шағын өткізеді» - деп жазған Жүсіпбек Аймауытов.

Answer 2

Сұлтанмахмұт Торайғыров 1893 жылы Қазақстанда оралған жануар. Ол адам күшінің көп түрлі жағдайларында қатысады: педагогика, журналистика, саясаттық өмір мен медицина. Онда абай сөзінің таразысына арналған қатысушы болу мақсатында күрес жасайтын кісідің өмірі туралы анықтамалық ақпарат:

1. Торайғыров орта білімін алу мақсатында Қазақстаннан орын алды. Ол Алматы қаласының Казах мектебінде оқыды, сонда Петропавлоск қаласының медресесіне кірді.

2. Ол медреседен кеткен соң Оренбургда, Әлемдік саяси және социалды әдебиетіне қатысу бастады. Әлемдік саяси аймақтың қолданбалары арасында оқығаны кейінгі жасампаздар мен қайраткерлер арасында еңбек етті.

3. Ол мектебіні аяқтадыс үйленгенде, журналистикада өзінің атын анықтады. Торайғыров "Алтын Орда", "Қазақстан Жастары", "Мекен туралы" және басқа журналдарда жазды.

4. Саяси және культуралық өміріне көбейген көмекші болды. Ол Қазақ қоғамыны жауыздау мен өзге өмір жүйесінің қалыптасуы үшін жұмыс істеді.

5. 1916 жылы Оренбургда "Салтанат" атты ағымдағы "Туркестан" газетін құрып, оның редакторы болды. Ол бұл газетте қазақтың басқа тасымалдаушыларының өзгерістері үшін саяси салмақтарды жазды.

6. Торайғыров "Қазақ өркени" атты екі жазушылық туара жазды. Бұл туара қазақ халқының тарихы мен күнделікті өмірі туралы халықты танытуға жаратылған қатынас болды.

7. Оның тыңдауында Қазақстан Республикасының Мемлекеттік гимны жасалды. Қазақстан Мемлекеттік гимнының сөздері Торайғыров өзімен өзгертіп, аударды.

Сұлтанмахмұт Торайғыров тарихи деңгейде маңызды фигура болып, Қазақстан үшін алғашқы өзгерістерді іске асырудағы рөлін ойдауға толтыр. Оның істері және атының өмірі қазақ халқының өзін-өзі танытуымен және оның өмірі мен іс-әрекеті туралы тарихи маңызын көтереді.