Question

Мәтінді оқып, сұрақтарға жауап жазыңыз. Ерлер мен әйел адамдар арасындағы гендерлік айырмашылықтың алғашқы белгілері бала жастан байқала бастайды.Психолог-ғалымдардың пікіріне сүйенсек,балалар өздерінің ұл не қыз, әйел немесе ер адам деп айырып қарауға бейімделеді. 3-4 жаста балалар «әке» мен «шеше» , «әйелі» мен «күйеуі» ұғымдарынан гөрі «апа», «аға» ұғымдарын тез меңгереді. Ойын кезінде қыз әйел адамның, ұл ер адамның рөлін таңдайды. Ата-ана мен ересек отбасы мүшелерінің балаларға түсінікті бола бермейтін «құпия» тілі болады, ұл мен қыздың сөйлер сөзі де ерекше болып қалыптасады. Қазақ дәстүрінде ұл әкенің, қыз шешенің тәрбиесінде болып, біртіндеп гендерлік дағдыларға бейімделе бастайды.Қазақ халқының салт-дәстүрімен бірге келе жатқан гендерлік ерекшеліктер халық ауыз әдебиеті үлгілерінде, мақал-мәтелде, тұрақты сөз тіркестерінде кең қамтылған. Мақал-мәтелде көбінесе ұл мен қыз қатар қойылып, салыстырылып беріледі:Үй иесі-ұл, төр иесі-қыз; Қыздың ұяты-шешеге;Қыз анадан үйренбей өнеге алмас, ұл атадан үйренбей сапар шекпес; Қызы мінезді келсін, ұлы өнерлі келсін және т.б. Қыздың әлеуметтік жасын көбірек ескерген. Есейген қызын ұзатылғанға дейін бойжеткен, ұзатылатын қыз,атастырылған қыз,қалыңдық деп әлеуметтік рөліне қарай атаған.Он бесте отау иесі саналған бозбаланы да жас жігіт, зіңгіттей жігіт,қылшылдаған жігіт,жігіт-желең, күйеу-жігіт,сақа жігіт деп атауы жігіттің физиологиялық толысуы ғана емес, гендерлік әлеуметтеуін де білдіреді. «Гендерлік лингвистика негіздері» кітабынан 1. Сұрақтарға жауап беріңіздер: Гендерлік айырмашылық қай кезден байқалады? ________________________________________________________________________________________________________________________________________ Кішкентай балалар қандай ұғымдарды тез меңгереді? ________________________________________________________________________________________________________________________________________ Есейген қыз баланы қалай атаған?____________________________________________________________________________________________________________________________________________________ Отау иесін қалай атаған? ____________________________________________________________________________________________________

Answer 1

Ответ:

1.Гендерлік айырмашылық қай кезден басталады?

Гендерлік айырмашылықтың алашқы белгілері бала жастан басталады.

2. Кішкентай балалар  қандай ұғымдарды тез меңгереді?

Психолог-ғалымдардың пікіріне сүйенсек,балалар өздерінің ұл не қыз, әйел немесе ер адам деп айырып қарауға бейімделеді.3-4 жаста балалар «әке» мен «шеше» , «әйелі» мен «күйеуі» ұғымдарынан гөрі «апа», «аға» ұғымдарын тез меңгереді. Ойын кезінде қыз әйел адамның, ұл ер адамның рөлін таңдайды.

3.Есейген қыз баланы қалай атаған?

Есейген қызын ұзатылғанға дейін бойжеткен, ұзатылатын қыз,атастырылған қыз,қалыңдық деп әлеуметтік рөліне қарай атаған

4.Отау иесін қалай атаған?

Он бесте отау иесі саналған бозбаланы да жас жігіт, зіңгіттей жігіт,қылшылдаған жігіт,жігіт-желең, күйеу-жігіт,сақа жігіт деп атауы жігіттің физиологиялық толысуы ғана емес, гендерлік әлеуметтеуін де білдіреді.

Answer 2

1. Гендерлік айырмашылық қай кезден байқалады?

   • Гендерлік айырмашылық бала жастан бастайды.

2. Кішкентай балалар қандай ұғымдарды тез меңгереді?

   • 3-4 жаста балалар «әке» мен «шеше», «әйелі» мен «күйеуі» ұғымдарынан гөрі «апа», «аға» ұғымдарын тез меңгереді.

3. Есейген қыз баланы қалай атаған?

   • Есейген қыздың әлеуметтік рөліне қарай атаған, оны ұзатылған, атастырылған, қалыңдық деп атаған.

4. Отау иесін қалай атаған?

   • Отау иесін жас жігіт, зіңгіттей жігіт, қылшылдаған жігіт, жігіт-желең, күйеу-жігіт, сақа жігіт деп атаған.