Question

1. Мәтіндерді түсініп оқыңдар. Құрылымы мен рәсімделуі арқылы екі мәтіннің жанрлық ерекшеліктерін анықтаңдар. Құтлық (Елтеріс) екінші ұлы, Білге Күлтегін қағанның қағанның (Могилян) туған інісі. IIIemeci Елбілге қатун. Жеті жасында әкесі Құтлық (680- 692 жж. билік құрған) қайтыс болады. Қаған тағына оның інісі Қапаған (692-716 жж.) отырады. Күлтегін мен Білге екеуі Қапа- ғанның інісі Бөгүні (716 ж.) тақ- тан тайдырып, қағандық билік Білгенің қолына (716-734 жж.) өтеді. Тарихи деректерге қараған- да, Күлтегіннің он жасында ер атанып, алғаш көзге түскен соғысы – 694 жылғы Жау жыу және Дин жыу аймақтарын- да болған соғыс. Міне, осыдан былай Күлтегіннің ерлік жолы басталады. Тарихи деректер сол кездегі ел тәуелсіздігін сақ- тап қалу жолында болған қырғын соғыстардың бірде-біреуі- нің Күлтегінсіз өтпегенін аңғартады. Батыр 47 жасқа жетіп, қаза тапқанда, төрткүл дүниеден түгел елшілер келіп, рухы- на тағзым етіпті. Басына ел тарихын жазып, алып ескерткіш орнатыпты. Сол ескерткіштің ғылыми көшірмесі бұл күнде тәуелсіз еліміздің астанасында, Еуразия Ұлттық университе- тінің бас ғимаратында тұр. е Inынан үзінді​

Answer 1

Объяснение:

мәтінде Күлтегіннің өмірбаянын баяндаған.

жанры бойынша әдеби стильге жатады

Answer 2

Мәтіндерді түсіну адамдарға мәтіннің мазмұны мен маңызына байланысты дерек жасауға арналған ерекшеліктер мен жаңалықтарды түсіндіру мәртебесіне ие болуы керек.

Мәтіндер жанрларына байланысты ешқандай ерекшеліктерді анықтау мүмкін. Мысалы, "Кұтлық (Елтеріс)" атындағы мәтінде екінші ұлының туындағылары, атасының қайтыс болуы және оның билік құрғандығы туралы айтылған. Сондықтан, сол мәтін "Құтлық (Елтеріс)" жанрына кіріспеуші болатын ерекше қасиеттермен бірге анықталады.

Мәтіннің құрылымы мен рәсімделуі де мәтіндерді анықтауға көмектеседі. Мысалы, "Елбілге қатун" мәтінінде мәтіннің алдын ала жоғары дәрежедегі атауы бұрынғы мәтіннен ашылуымен басталады. Рәсімделу және құрылымның ауысуы мәтіндің жанры мен мазмұны туралы дерек жасауға көмекші болады.

Осыда байланыстарын келтіріп, мәтіннің жанрлық ерекшеліктерін анықтаймыз. "Кұтлық (Елтеріс)" мәтінінің бірінші жасы Күтлегіннің туған жері болатын Қазақстанның Могилян экінші ұлының жібек авданушысы екенін айтады. Осы жасақ жасама жасырын ол Алтай тілшілеріне арналған антологияда шығарып отыратын мәтін болып табылады.

Өгізге қауіпті болатын шешімі, машиналардың ұсынылуы және жерсерттіліктерге қарсы ашу жолын таласу мәтіннің пайда болу қиын екендігін көрсетеді.

Кез келген жанрдағы мәтінні түсіну үшін құрылымы мен рәсімделуін отырып, мазмұнын, маңызын, орындылықты және айқынын анықтау керек. Бұл мәтінді түсінген, олардың барлық жасақшылардың туған жерлерінде, тақтан таққада, номнамыз, құрылымы мен маңызы туралы білу керек. Кейде өзекті көру, түсіну және айқындау үшін мәтінді шексіз анықтау қажет болуы мүмкін.