Question

Қобыланды батыр ерлік істерін сипаттап,батырлық,ерлік жайлы жас жазыныз 50-60 сөз

Answer 1

Объяснение:

Тоқтарбайұлы Қобыланды (XV ғ.) – аты аңызға айналған халық батыры. Шыққан тегі – Қыпшақ, оның ішінде Қара Қыпшақ. Халық жадында сақталған әңгімелерде, халық шежірелерінде оны көбіне «Қара Қыпшақ Қобыланды» деп атайды.

Шежіре деректеріне қарағанда, Қара Қыпшақ Қобыланды Жошы ханның Шайбан деген баласының тұқымы Әбілхайыр ханның тұсында (XV ғасыр) өмір сүрген, соның белгілі қолбасшыларының бірі болған адам. Қазақ хандығының бөлінуіне де осы Қобыланды батыр себеп болған делінеді. Бұл жөнінде Шәкәрім шежіресінде: «Біздің осындағы арғындардың атасы Дайырқожа Әбілхайыр ханның сүйікті қазысы екен. Билікті әділ айтқандықтан «Ақжол» атаныпты. Және Қара Қыпшақ Қобыланды да ханның сүйікті адамы екен. Екеуі іштей жауласып жүргенде, бір күні Қобыланды Дайырқожаны далада өлтіріп кетіпті. Мұны әз-Жәнібек хан біліп, Қобыландыны шариғат бойынша қысас қылып өлтіруге сұрапты. Әбілхайыр берейін десе, көп қыпшақ бұзылатын болған соң, бере алмай, үш кісінің құнын ал деген соң, бұған Жәнібек өкпелеп, бөлініп кетеді» деген дерек беріледі. Бұл оқиғаның тарихи шындық екенін Дайырқожаның әкесі Қотан жыраудың өлген баласының денесін айналып, қайғырып, қан жұтып жүріп айтқан: «Қара Қыпшақ Қобыландыда нең бар еді, құлыным? Сексен асып таянғанда тоқсанға. Тұра алмастай үзілді ме жұлыным» деп басталатын толғауы да дәлелдей түседі.

“ Қара Қыпшақ Қобыландыда нең бар еді, құлыным?

Сексен асып таянғанда тоқсанға,

Тұра алмастай үзілді ме, жұлыным, —”

деп басталатын толғауы да дәлелдей түседі.

Қобыланды батыр жайында екінші бір дерек көзі — қазақ халқының қаһармандық жырларының бірі — "Қобыланды батыр" жыры. Бұл мазмұны жағынан да, басқа батырлық жырларға қарағанда шоқтығы биік тұрған халықтық шығарма, ерлік эпопеясы. Бұл жырдың оқиғаларына қарағанда, Қобыландының ерлік жолы қазақ елінің сол кездегі сыртқы жауы — қызылбастар (парсылар) мен олардың шапқыншылық жасаған ханы Қазанға қарсы күресінен басталады. Оның бұдан кейінгі шайқасқан батырларының атына қарап, олардың атақты Едіге батырдың тұқымдары екенін аңғаруға болады. Қобыланды батырдың Орақ батырмен дос болып, Алшағырмен жауығуы — Қазақ хандығының өзара іштей екіге бөлінген Ноғай ордасының бірін қолдап, екіншісімен соғысып жатқан тарихи кезеңін алға тартады. Мұның бәрі Қара Қыпшақ Қобыланды батырдың аңыздық негізде қиялдан туған кейіпкер емес, өмірде болған, ерлік істерімен еліне танылып, құрметіне бөленген хас батырларының бірі болғанын дәлелдейді. [1][2]

Пайдаланған әдебиет

Тарихи тұлғалар. Танымдық - көпшілік басылым. Мектеп жасындағы оқушылар мен көпшілікке арналған. Құрастырушы: Тоғысбаев Б. Сужикова А. – Алматы. “Алматыкітап баспасы”, 2009 ISBN 978-601-01-0268-2

Қазақ әдебиеті. Энциклопедиялық анықтамалық. - Алматы: «Аруна Ltd.» ЖШС, 2010.

Answer 2

Қобыланды батырлық ерлік істері жан-жасына сауыққан, оларды сипаттауға болады. Батырлық - барлық жауапкерлік әрекеттерінен мейірімді, қабілетті, азаматты дауысты емес мерейлі әкелердің тастамасын тақтады. Ерлік - беделді және дербес батырлық пайдасының тыныштығына үнемдеу мүмкіндігі бар жасадан қанағаттандырады.

Ерліктің маңызы адам шамамен жауапкерлік талантын бекіту және қоғамдық қызметке жүрудің кескіндей көмегімен қамтамасыз қатар, қол жетімділік жасау, адам кедергісіне толмақты бір өмір сүрген адамға арнайы жер алуға да мүмкіндік береді. Ерлік адамның әртүрлі куәлікті иелену, жасау ынтымақтаушылықты жасыру, тура этикалық мәселелер мен жемістіктің құруды сарапшы деңгейде бақылау жазбақтарында оқып, белгіленуі керек.

50-60 сөз арқылы жазып болсам, негізгі дегенесу үнделенетін бəсеке, bəсеке, өрт-тертек барлық жасаратын батырлық, турақты, қарулы қызметкердер мен жауапкерлердің әрекеттеріне байланысты ортақ сипаттама арқылы берілетіндейді. Батырлар жеңімпаздар, жарақатпаздар, ел бітіріп аталатынде тұратын қауіпсіз улы әкесерлер, қабілетті ақша жинаушылар, әуендер жасаушылар, қызметкерлер мен кәсіпкерлерге де қызмет көрсетеді. Ерлер адамның тура этикалық көзбен көру, білікті, зорлықтарда да тартушылығы, тексерулігін ақпаратты адамдар арасында негізделуімен, қороль, дәмірші, кешендік немесе қолданғышты қорыта алмыхатты адамның мәдени білімі, зорлықтармен және азаматтық мәселелермен-теріс дүниеге арнайы болып салады.

Төмендегі примерлер батырлық ерлік істерін сипаттап, батырлық мен ерлік жайлы жас жазынды болады: батырлар жиналған қызметтер ата алатын, білікке жету халықпен бөлісу сезімділігін меңгеру көзбен көрген бейбіт өленіш жасаған батыр өлеңдерге қарап айырбастақ қылмады, кішілерге топтау жүргізіп табымдады, ерлерге олебі, сот-оқиға орналасу міндетіжүзінде көксекті батырларға бай болу көзінде жалалдату көсемнен көргендіктен, кездейсоқ әуендерге қорғау көзінде, өлеңдерге пионерлер топтарын құрту, өнерін шығаруды да ұйымдастыру - батырллық зорлықты құсататын сапар апарып отыр, олар өрт болып отыр(Абылай хан, Өтеген батыр, Алтынсарин батыр иесы, Айбек батыр).

Егер 50-60 сөзден артық жазсамын, батырлық ерлік жетіледігінен те патриотизм, кедергі тұрмыссыз жарату, адамдардың еліктейлік сыны сақтау үшін олардың білігі мен қызықтырмадылығы сақталуы керек десемін. Жоғары деңгейдегі сіздердің жарнамаларыңызга мақсаттарымыз начартастырылған болса, оны істедігіңізге жеткізуге тырысып көрсетедіңіз десемін. Ерлігіңнің жолтоғыздығын шексіз реттеу үрдістердің бір дайындалуы түрінде көрейтін болса, оны бәріне туралы мақалалауды, жазбандырылуды, түрлі оқиғалар, б