Question

2-тапсырма. Шығармада аталатын тарихи тұлғалардың (хандар, билер, ел басшылары) өмір сүрген кезеңдеріне байланысты деректер іздестіріп, олардың тарихта қалдырған іздеріне шолу жасаңдар. Дәптерлеріңе жазыңдар.​

Answer 1

Ответ:

Еңлік – Кебектегі» Нысан абыз өмірде болған адам ба?

Иә, Нысан есімді абыз XVIII ғасырдың екінші жартысында өмір сүрген. Ол «ақтабан шұбырынды, алқакөл сұламаның» қайғы-қасіретін, халықтың азып-тозып барып, қайта ел боп құрылған қуанышын көрген. Жаугершіліктен іркіттей іріген жұрттың сүттей ұйып келе жатқан тұсында кез болған. «Жолсыз жазаны» алдын ала болжап, зар запыранын төгеді. Еңлік пен Кебектің «жазмыштан пешенесіне жазылған» ажал үкімін ол шынымен қобыз сарнату арқылы болжап білді ме? Кебектің бал аштырып, болашағын болжатқаны рас па?

Көшпелі өмір тұрмысында абыз қандай әлеуметтік-рухани орын алды, ол жағын кесіп-пішіп, үзілді-кесілді тұжырым жасау қиын. Ел басқару, рулы елді бітімдестіру, жер, жесір дауын шешу – бидің құзырына қараған. Дұшпаннан қорғау – батырдың паразы. Жұртты жұбатып-уату, еңсесін сөзбен сергіту – жыраудың тілінің ұшында. Дін – молданың қолында. Сонда абыз кімнің мүддесін қорғады?

Әрине, халықтың. Бірақ бұл Мұхтар Әуезовтің 1943 жылы қайыра жазған «Еңлік – Кебек» пьесасындағы Нысан абыз образынан соңғы қалыптасқан үғым. Тек, ішінара, қолына аса таяқ ұстаған, ақ сақалы кеудесін жапқан баба кейіпкерлердің түсінде аян береді. Ал дін уағызы күшейе түскен XIX ғасырдың екінші жартысындағы хиссаларда ол образ Қызыр пайғамбарға ауысқан. Соған қарағанда абыздың бойында ерекше бір көріпкелдік, болжағыштық қасиет болу керек сияқты. Қазақтың жауырыншы,тәуіп, бақсы ұғымдарының басын қосқан, оның үстіне ақындық қасиеті бар тұлғаны абыз деп таныған іспетті.

Answer 2

Әдетте, сіздің сұрауыңызда көмек көрсету үшін кем дегенде бірнеше өзге деректерді білмемім келеді, себебі міне, сұрауыңызда «2-тапсырма. Шығармада аталатын тарихи тұлғалардың (хандар, билер, ел басшылары) өмір сүрген кезеңдеріне байланысты деректер іздестіріп, олардың тарихта қалдырған іздеріне шолу жасаңдар» деген бір анықтама берілмеген.

Бірақ сізге көмек көрсету үшін, тарихи тұлғалар үшін бейінді деректерді анықтау мүмкіндігі бар.

1. Хандар: Тарихи хандардың өмірі, хандардың пенділері, билері, хандықтар арасындагы күресулер жаттығу жаттығу тарихи кезеңдерін байланысты деректерді іздесеңдер болады. Мысалы, Чингиз хан, Темір хан, Огай хан, Жибек жолы көмекшісі болған хандар өмір сүрген кезеңдеріне байланысты деректерді жазуға болады.

2. Билер: Тарихи билердің тарихи кезеңдері мен олардың басқа келісімдері туралы айтылған деректерді іздеп білесіз. Оның өзара келісімдерінің, жүктемелерінің, басқа хандықтармен көмекшілігінің тұлғаларын байланысты деректерді тапсыру мүмкін.

3. Ел басшылары: Әрбір елді басқарушылардың тарихи кезеңдері мен атаулары, олардың салыстырмалы көмекшілігі мен байланысты деректерді іздесеңдер болады.

Жасаған деректерді жинау жолдары:

1. Тарихи қоспалар: Әдетте, тарихи қоспаларды қолдану арқылы тарихи тұлғалардың өмірі, өзара келісімдері мен кезеңдері туралы анықтама берілген. 2. Деректер бағдарламалары: Тарихи архивтер мен музейлердің онлайн ресурстары мен деректер бағдарламалары арқылы тарихи деректерге қол жеткізу мүмкін. 3. Өзіндік басылымдар мен кітаптар: Тарихи жылнамалар, мемуарлар, мақалалар мен тарихи қазіргі басымдар тарихи деректерге қол жеткізу үшін пайдалы болады.

Сіздің сұрауыңыз бойынша көмек көрсету жасау үшін бірнеше мемлекеттік мемлекеттік сайттарда іздестіруді де ұмытпауыңыз керек.